Uitleg over

Satelliet volgt vulkaanuitbarstingen

Een aantal satelieten volgt nauwlettend de uitbarstingen van vulkanen. Dit helpt bijvoorbeeld bij het geven van waarschuwingen voor de luchtvaart.

Instrumenten aan boord van satellieten brengen de activiteit van vulkanen wereldwijd in kaart. Bijvoorbeeld ozonmeetinstrument OMI, milieu-instrument SCIAMACHY en het SEVERI instrument op de Euopese satelliet METEOSAT-9. Deze instrumenten zijn in staat om de door vulkanen uitgestoten wolken van as en zwaveldioxide waar te nemen.

Satellietbeeld van de eruptie van de Etna op 18 maart 2012 ©KNMI

Gesloten luchtruim

Vulkaanas kan grote problemen opleveren voor de luchtvaart. Vliegtuigen moeten vaak via een aangepast route vliegen om het vulkaanas te ontwijken. Door de uitbarsting van de vulkaan Eyjafjallajökull op IJsland in het voorjaar van 2010, moest het luchtruim boven delen van Europa zelfs een aantal dagen sluiten. Dat leidde tot chaotische toestanden op de luchthavens met gestrande passagiers en economische schade.

Goed voorbereid

In 2011 barstte op IJsland de Grimsvötn uit en ook de as daarvan trok over noordelijk Europa. Dankzij de ervaringen van een jaar eerder waren de autoriteiten goed voorbereid. De overlast voor het vliegverkeer bleef beperkt. Het vulkaanas trok begin mei 2011 over de Noordzee en het zuiden van Scandinavië naar het oosten. Dankzij satellietwaarnemingen kon de route van het as in de gaten worden gehouden.

Volgen vulkaanas

Ook het vulkaanas afkomstig van de Puyehue vulkaan, die in juni 2011 uitbarstte, is gevolgd door waarnemingen. Op satellietbeelden was te zien dat het as snel grote hoogtes bereikte. Vervolgens werd het door sterke winden binnen een week tijd naar de andere kant van de aarde geblazen.

Dankzij metingen vanaf satellieten werd duidelijk dat de as van de Puyehue boven het zuiden van Australië en Nieuw Zeeland terecht was gekomen. Het vliegruim moest daar enige tijd dicht. Ook boven de onbewoonde zuidelijke oceaan was het vulkaanas op satellietbeelden goed te volgen.

Meer uitleg over

  • Absorberende aerosolen, vooral woestijnstof, rook van branden en vulkaanas, gemeten door SCIAMACHY in de periode 2002-2012. ©KNMI/L.G. Tilstra

    Satellietmetingen

    Satellietmetingen worden gebruikt voor weermodellen en om inzicht te krijgen in de effecten van milieumaatregelingen. De metingen worden steeds gedetailleerder en belangrijker.
  • Verloop van het ozongat jaarlijks op 10 november tussen 1979 en 2012 ©KNMI

    Ozongat door de jaren heen

    Jaarlijks vormt zich in de lente boven de Zuidpool (bij ons is het dan herfst) een ozongat. Zeker de helft is afgebroken door menselijke invloeden.
Niet gevonden wat u zocht? Zoek in alle uitleg over