De wind wordt gemeten op een mast met een anemometer. Dit instrument is in 1846 geïntroduceerd door de Ierse astronoom Thomas Romney Robinson (1792-1882).
Een anemometer is een ronddraaiend molentje met drie of vier halve bollen (cups) die met stangetjes aan een draaibare as zijn bevestigd. De halve bollen zijn van binnen hol. De wind oefent op de holle zijde meer kracht uit dan aan de bolle kant. Het molentje komt zo door de wind in beweging. De snelheid van de draaiende bollen, die in een elektrisch signaal wordt omgezet, is een maat voor de windsnelheid.
De Wereld Meteorologische Organisatie scrhijft voor dat windmeters op weerstations geplaatst worden in een open terrein op een mast van 10 meter hoogte. In een volgebouwd Nederland is het steeds moeilijker om geschikte meetlocaties te vinden. Om storende invloeden van gebouwen te beperken worden de meters soms hoger geplaatst. Met formules wordt de meting omgerekend naar 10 meter hoogte, zodat de gegevens vergelijkbaar zijn. Lees meer hierover...
In de loop der jaren is er veel veranderd aan het meetnet. Windgegevens uit de eerste helft van de twintigste eeuw zijn niet vergelijkbaar met die van een latere datum. Tegenwoordig geven automatische weerstations continu gegevens door over de wind. Zo kunnen we nauwkeurig volgen hoe hard het in ons land waait of heeft gewaaid.
De gemiddelde windsnelheid wordt bepaald over periodes van tien minuten en opgegeven in meters per seconde, kilometers per uur of Beaufort. Spreekt het weerbericht over windkracht 8 (een stormachtige wind), dan is de verwachting dat de windsnelheid gemiddeld over tien minuten tussen 17,2 en 20,7 meter per seconde (62-74 kilometer per uur) ligt.
Bij elk van de dertien klassenummers volgens de schaal Beaufort hoort een gemiddelde, berekend over tien minuten. De scheepvaart werkt met knopen. Eén knoop komt overeen met 0,5144 meter per seconde, dus ongeveer een halve meter per seconde. De actuele meetgegevens die de weerrapporten melden zijn voorlopig. Achteraf worden alle gegevens geverifieerd en gevalideerd en soms gecorrigeerd.
Voor klimatologische statistieken en vergelijking van stormen wordt uitgegaan van uurgemiddelden. Klimatologen spreken van een zware storm wanneer de windsnelheid ergens boven land een uurgemiddelde haalt van windkracht 10. Windkracht 11 betekent een zeer zware storm en windkracht 12 een orkaan.
