Jørgen van Meijbeek

Hoe stel je de schade vast als gevolg van klimaatverandering?

02 mei 2023

Tijdens de laatste klimaatconferentie van de Verenigde Naties is besloten om geld te reserveren voor arme landen die schade en verlies lijden als gevolg van klimaatverandering. Maar hoe stel je vast of de schade en het verlies van een overstroming of droogte door klimaatverandering komt? Op dit moment is het niet genoeg om alleen klimaatattributie te gebruiken om deze verliezen en schade door klimaatverandering te berekenen.

Meer extreem weer door klimaatverandering

Het laatste rapport van het IPCC stelde vast dat wereldwijd weerextremen in aantal en intensiteit toenemen als gevolg van klimaatverandering door de mens. Daarbij gaat het om bijvoorbeeld hittegolven, droogtes, extreme regenval en overstromingen. Klimaatverandering heeft momenteel in veel landen invloed op verschillende weer- en klimaatextremen. Hierdoor zijn er verschillende negatieve gevolgen voor mens en milieu, wat leidt tot verliezen en schade.

Klimaatwetenschappers hebben een methode ontwikkeld om vast te stellen hoe groot de bijdrage is van klimaatverandering aan een bepaald weerextreem (klimaatattributie). Dit kan worden uitgedrukt in hoeveel extremer het weerextreem geworden is en hoeveel vaker dit extreem nu voorkomt door klimaatverandering.

Verlies- en schadefonds

Het hoofddoel van het fonds is hulp te bieden aan landen met lage inkomens die relatief weinig hebben bijgedragen aan de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen

Tijdens de Klimaatconferentie van de Verenigde Naties (COP27) in 2022 in Egypte, werd de oprichting van een fonds voor verlies en schade door klimaatverandering aangekondigd. Het hoofddoel van het fonds is hulp te bieden aan landen met lage inkomens die relatief weinig hebben bijgedragen aan de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Dit fonds kan bijvoorbeeld worden gebruikt voor het opnieuw bouwen van huizen en ziekenhuizen die zijn verwoest door overstromingen, of voor het uitdelen van noodvoedsel tijdens langdurige periodes van droogte of na een orkaan.

Je kunt je afvragen hoe geld uit het Schadefonds gebruikt kan worden. Er is voorgesteld om klimaatattributie te gebruiken om de fondsen toe te wijzen. Klimaatattributie is bedoeld om de factoren te bepalen die hebben bijgedragen aan extreme weersomstandigheden, met name of door de mens veroorzaakte klimaatverandering een rol heeft gespeeld bij het veroorzaken ervan.

Het risico op rampen

Extreme weersomstandigheden veroorzaken niet automatisch rampen 

Het is om te beginnen belangrijk om te weten dat extreme weersomstandigheden niet automatisch rampen veroorzaken. De ernst van de gevolgen hangt af van verschillende factoren, zoals levensomstandigheden, armoede, het vermogen van de overheid om zich voor te bereiden en te reageren, en de efficiëntie van het wederopbouwproces. Figuur 1 toont de vier factoren die verantwoordelijk zijn voor het risico op rampen. Om de situatie beter te begrijpen kan de informatie van attributie, blootstellingsgegevens en kwetsbaarheidsgegevens samen bekeken worden. Daardoor kunnen beslissingen over de betaling van verlies en schade beter genomen worden.

Figuur 1. Schade en verlies als gevolg van extreem weer hangt niet alleen af van het extreme weer zelf. Je loopt minder risico als je op de juiste manier reageert, zorgt dat je minder bent blootgesteld aan de gevolgen en je zorgt dat je minder kwetsbaar bent. (Bron: IPCC, 2022)

Rol van klimaatattributie

In ons recente artikel in samenwerking met onderzoekers uit Australië, Kenia en Nieuw-Zeeland, melden we dat we het verlies en de schade veroorzaakt door klimaatverandering niet alleen met klimaatattributie kunnen berekenen. Ten eerste moeten er meer attributiestudies komen in regio's met lage inkomens. Ook moet er in die regio's meer capaciteit komen om die studies uit te voeren.  

Er moet meer samengewerkt worden tussen wetenschappers en deskundigen die werken aan hulpverlening en beleid

Om de rol van de attributie van extreme gebeurtenissen in het Schadefonds groter te maken, doen we paar voorstellen. Zo kunnen we klimaatattributie toepassen op samengestelde extreme gebeurtenissen, zoals een hete zomer die tegelijk droog is. Ook is extra onderzoek nodig naar de gevolgen en kosten van extreme gebeurtenissen. Tot slot moet er meer samengewerkt worden tussen wetenschappers en deskundigen die werken aan hulpverlening en beleid, zodat er een goed plan komt voor het gebruik van informatie uit de klimaatattributie.

KNMI-klimaatbericht door Izidine Pinto en Sjoukje Philip

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Nieuw automatisch weerstation in Horst

    In het Limburgse Horst is een nieuw automatisch weerstation geïnstalleerd door het KNMI. De verwa...

    20 november 2024 - Nieuwsbericht
  2. Hoe dicht zitten we al bij 1,5 graden opwarming?

    2024 wordt vrijwel zeker het warmste jaar ooit gemeten. Waar we vorig jaar nog net onder de 1,5 g...

    19 november 2024 - Klimaatbericht
  3. Vier tyfoons raken de Filipijnen in korte tijd

    In slechts tien dagen tijd hebben vier tyfoons de Filipijnen getroffen. Dit is een unieke gebeurt...

    19 november 2024 - Nieuwsbericht
  4. Herfst schuift op in een veranderend klimaat

    De herfst is in volle gang: de dagen worden snel korter en de bladeren vallen van de bomen. De te...

    13 november 2024 - Klimaatbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten