2016 wereldwijd warmste jaar ooit gemeten

De voortekenen waren al volop aanwezig, 2016 is het warmste jaar sinds het begin van de metingen in 1851. Nog weer warmer dan het recordjaar 2015. Met de metingen van december erbij is dat officieel door de WMO bevestigd. De oorzaak is duidelijk: de opwarmende trend door broeikasgassen, El Niño en de grilligheid van het weer.

De trend, de groene lijn in onderstaande grafiek, laat een gestage opwarming zien sinds eind jaren 1970 van 0,2 graad per tien jaar.

Deze trend wordt grotendeels veroorzaakt door de toenemende concentraties van broeikasgassen, voornamelijk CO2, enigszins getemperd door luchtvervuiling met stofdeeltjes (aërosolen) die het zonlicht tegenhouden in sterk vervuilde gebieden. De invloeden van vulkaanuitbarstingen en variaties in zonneactiviteit zijn veel kleiner. In totaal is de temperatuur daardoor nu ongeveer 1 graad hoger dan in de periode 1880–1900.

Rondom de trend zijn er kleinere afwijkingen: soms is de temperatuur een paar jaar wat hoger, soms wat lager. De jaren 2011–2013 lagen wat onder de trend, 2015 en 2016 juist er weer wat boven. Voor 2016 is de voornaamste reden van de afwijking de sterke El Niño van 2015/2016. Zo’n El Niño warmt de aarde tijdelijk op, vooral in het tweede jaar. De bijdrage van El Niño is in dit geval bijna 0,2 graden. De vorige grote El Niño, 1997/98 is ook duidelijk te zien als een piek in de wereldgemiddelde temperatuur in 1998.

Tenslotte is er ook de grilligheid van het weer zelf. Het winterweer in Siberië en Canada kan de wereldgemiddelde temperatuur iets verhogen of verlagen. Ook afwijkingen in zeewatertemperatuur geven zulke afwijkingen, die meestal langer aanhouden en iets groter kunnen zijn.

De verwachting voor 2017 is dat de temperatuur weer iets lager wordt en onder de trend uitkomt, waarschijnlijk rond het niveau van 2014. Dit komt doordat La Niña, de tegenhanger van El Niño, actief is en de aarde iets afkoelt.  2017 wordt naar verwachting ng steeds één van de warmste jaren sinds het begin van de metingen zijn.

Op langere termijn blijft de temperatuur stijgen totdat de concentratie van broeikasgassen constant wordt. Hiervoor is nodig dat de uitstoot daarvan door het verbranden van fossiele brandstoffen (kolen, olie, gas) bijna naar nul teruggebracht wordt. De bedoeling is dat dit rond 2050 het geval zal zijn.