Alweer zeer zachte lentedagen in februari

Voor het eerst tellen we vijf* zachte dagen (15 ºC of meer) in februari, nota bene op rij. En dat terwijl we tien dagen geleden nog aan het schaatsen waren. Dinsdag 23 februari werd het 17,8 ºC in De Bilt, woensdag zelfs 18,7 ºC (figuur 1). Dit laatste is de op een na hoogste temperatuur ooit daar gemeten in februari (figuur 2). De hoogste was twee jaar geleden, op 26 februari 2019: 18,9 ºC. Dit soort temperaturen komen door de opwarming van de aarde nu ongeveer eens in de 25 jaar voor. Twee keer bijna achter elkaar zien we als toeval. Ruim een eeuw geleden waren ze echter vrijwel onmogelijk.

*  Toevoeging 1 maart 2021: uiteindelijk telden we zes zachte dagen op rij.

Vroege lente

Februari begint een deel van de lente te worden in plaats van de winter

We hebben al eerder laten zien dat de lente in Nederland gemiddeld eerder begint dan ten oosten en westen van ons. In het oosten ligt vaak nog sneeuw die de opwarming tegenhoudt, in het westen geeft de grote watermassa van de Atlantische Oceaan een vertraging. Ook begint de lente nu gemiddeld drie weken eerder dan rond 1900. De huidige zachte dagen passen in dit beeld van een steeds vroeger voorjaar: zonder opwarming vrijwel onmogelijk maar nu al redelijk normaal (figuur 2). Voordat we veel broeikasgassen hadden uitgestoten, was de kans op zo'n warme dag in februari kleiner dan 0,04 procent per jaar. Nu is dat minder dan 10 procent. Februari begint een deel van de lente te worden in plaats van de winter.

Verschil met koude extremen

De kans op een schaatsweek die 10ºC kouder is dan normaal is veel groter dan een extreem zachte week van 10ºC boven normaal

Twee weken geleden hadden we juist een koude week (figuur 1). Die was door de opwarming ongeveer 2,5 keer zeldzamer geworden. Er is in de winter een groot verschil tussen koude en warme extremen. Koude extremen wijken meer af van het gemiddelde dan warme extremen: de kans op een schaatsweek die tien graden kouder is dan normaal is veel groter dan een extreem zachte week van tien graden boven normaal. Een opwarming geeft dan een kleinere verandering van de kans op een koud extreem dan een warm extreem, omdat de koude extremen een 'langere staart' hebben dan de warme. Meteorologisch komt dit doordat koude extremen voornamelijk veroorzaakt worden door de aanvoer van koude lucht uit het oosten of noordoosten, waar het echt heel koud kan worden. Warme extremen worden grotendeels veroorzaakt door aanvoer van zachte lucht uit het zuiden of zuidwesten, waar de temperatuur veel minder varieert.

 

KNMI-Klimaatbericht door Geert Jan van Oldenborgh