IJsbloemen op een raam
Foto: Rik Noorlandt

Buiten koud, binnen droog, hoe zit dat?

16 december 2022

In de winter is de lucht in huis vaak droog. Hoe komt dat? En hoeveel water verbruikt een bevochtiger om de luchtvochtigheid in huis op een aangenaam peil te houden?

Hoe meet je hoe droog het is in huis? 

Luchtvochtigheid kun je meten met paardenhaar. Paardenhaar wordt namelijk korter in drogere lucht. In een haarhygrometer trekt het paardenhaar aan een wijzertje die de luchtvochtigheid aangeeft in procenten. Maar wat betekenen die procenten?  

Waterdamp in de lucht zie en ruik je niet, het is een onzichtbaar gas. Dit gas condenseert tot water als de temperatuur daalt. Zo ontstaat mist op een koude ochtend en condens op een koude ruit. Hoe minder waterdamp er in de lucht zit (in gram per kubieke meter), hoe lager de temperatuur waarbij de waterdamp condenseert. Op het moment dat een deel van de waterdamp gaat condenseren, zeggen we dat de lucht verzadigd is. De relatieve vochtigheid is dan 100 procent. De hoeveelheid waterdamp in de lucht is dan gelijk aan de verzadigingshoeveelheid. De relatieve vochtigheid is dus de hoeveelheid waterdamp in de lucht relatief ten opzichte van de verzadigingshoeveelheid. 

Waarom is het in de winter droog in huis? 

De koude buitenlucht bevat maximaal de verzadigingshoeveelheid waterdamp. Als de buitenlucht in huis wordt opgewarmd, dan daalt de relatieve vochtigheid. De hoeveelheid vocht blijft gewoon gelijk, maar de verzadingshoeveelheid neemt wel toe vanwege de stijgende temperatuur. De lucht voelt dan droog aan en onttrekt vocht aan houten meubels en vloeren die daardoor kunnen kromtrekken of scheuren. Ook huid en haar drogen uit en daar kun je last van krijgen. 

Figuur 1. Verband tussen temperatuur en de relatieve vochtigheid voor verschillende hoeveelheden waterdamp in de lucht (blauwe lijnen in gram per kubieke meter). Buitenlucht van 0 graden en 70% luchtvochtigheid volgt de lijn tussen A en B bij opwarming binnen tot 20 graden. ©KNMI

Hoeveel water moet je verdampen om de luchtvochtigheid op peil te houden? 

Met een luchtbevochtiger kun je de luchtvochtigheid binnenshuis op een aangenaam peil houden (tussen 40% en 60%). Je kunt uitrekenen hoeveel water je daarvoor nodig hebt (figuur 1). Stel je hebt buitenlucht van 0 °C met een relatieve vochtigheid van 70 procent (punt A). De hoeveelheid waterdamp is dan 3,4 gram per kubieke meter lucht. Als deze lucht binnen wordt verwarmd tot 20 graden (punt B), dan daalt de relatieve vochtigheid langs de lijn van 3,4 gram per kubieke meter tot 19 procent.

Bij 20 graden is de verzadigingshoeveelheid waterdamp 18 gram per kubieke meter (punt C). Als je de relatieve vochtigheid op 50 procent wilt krijgen, dan moet je de hoeveelheid waterdamp in de lucht aanvullen tot 9 gram per kubieke meter lucht (50 procent van 18 gram). Dus 5,6 gram per kubieke meter lucht toevoegen. In een gemiddelde huiskamer van 100 kubieke meter komt dat neer op ruim een halve liter water. 

KNMI-klimaatbericht door Peter Siegmund 

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Early Warning Podcast - vervolg op succesvolle KNMI-podcastserie

    Het klimaat verandert en dat merken we bijna iedere dag. Het KNMI is de afgelopen jaren veranderd...

    22 juli 2024 - Nieuwsbericht
  2. 200 jaar geleden is het broeikaseffect ontdekt

    Hoera, het broeikaseffect is tweehonderd jaar oud! Of in ieder geval de eerste beschrijving ervan...

    17 juli 2024 - Klimaatbericht
  3. Satellietinstrument OMI al 20 jaar in de ruimte

    Vandaag, 15 juli is het precies 20 jaar geleden dat de Aura-satelliet werd gelanceerd, met daar a...

    15 juli 2024 - Nieuwsbericht
  4. Satelliet EarthCARE doet eerste succesvolle stralingsmetingen

    Met indrukwekkend veel detail heeft satelliet EarthCARE zijn eerste metingen verricht van de hoev...

    12 juli 2024 - Klimaatbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten