Klimaatbericht

De Groenlandse ijskap smelt steeds sneller

24 december 2019

Het ijs op Groenland smelt steeds sneller. Een recente analyse laat zien dat door het afkalven en de oppervlaktesmelt van de Groenlandse ijskap de wereldgemiddelde zeespiegel in de afgelopen 5 jaar met ongeveer 3 millimeter is gestegen. Groenland draagt nu voor ongeveer 15 procent bij aan de waargenomen mondiale zeespiegelstijging. Door zwaartekrachtseffecten is de bijdrage van het smelten van de Groenlandse ijskap aan de zeespiegelstijging bij de Nederlandse kust relatief gering, slechts 0.3-0.6 mm over de laatste 5 jaar.

De laatste inzichten

Een team van 89 wetenschappers heeft onlangs de laatste inzichten rondom het ijsverlies van de Groenlandse ijskap bij elkaar gebracht. Hun studie baseert zich vooral op verschillende typen satellietwaarnemingen van de hoogte van het ijsoppervlak, de ijsmassa en de snelheid van de ijsbewegingen. Uit de beschikbare waarnemingen concluderen zij dat het ijsverlies groter is dan tot voor kort nog werd verondersteld en groter dan in de KNMI zeespiegelscenario’s uit 2014. In 2021 komt het KNMI met nieuwe zeespiegelscenario’s en de gevolgen voor Nederland die met deze en andere inzichten rekening houden.

Zwaartekracht beperkt de stijging aan de Nederlandse kust

Terwijl de zeespiegel wereldgemiddeld gaat stijgen door het smeltwater, gaat deze door zwaartekrachtseffecten in de buurt van de smeltende ijskap juist dalen. Figuur 1 geeft het lokale effect van de zwaartekracht op het smelten schetsmatig weer. We kunnen drie gebieden onderscheiden. Vlakbij de ijskap daalt de zeespiegel, verderop stijgt de zeespiegel maar minder dan wereldgemiddeld, en ver weg stijgt de zeespiegel juist iets meer dan wereldgemiddeld. Voor Groenland ligt Nederland in het tussengebied, maar voor Antarctica in het derde gebied (meer dan gemiddeld). De zeespiegel aan de Nederlandse kust is dus veel gevoeliger voor het smelten van de Antarctische ijskap dan voor het smelten van de Groenlandse ijskap.

Het maakt uit waar de Groenlandse ijskap smelt

Door de zwaartekrachtseffecten maakt het voor het effect op het zeeniveau bij Nederland ook uit waar op Groenland de meeste smelt plaatsvindt. Figuur 2 laat zien dat het afkalven van ijs aan de oostkant van Groenland zelfs kan leiden tot een beperkte zeespiegeldaling bij Nederland. Aan de andere kant, door het verdwijnen van ijs in het noordwesten van Groenland kan de stijging bij Nederland oplopen tot 60 procent van de wereldgemiddeld zeespiegelstijging. Voor het ijs op Antarctica ligt het percentage voor Nederland op meer dan 100 procent. Van het smelten daarvan zal Nederland dus op termijn onevenredig grote gevolgen ondervinden.

 

KNMI-klimaatbericht door Dewi Le Bars en Michiel van Weele

 

Figuur 1: Smeltend landijs verhoogt de zeespiegel, maar de kleinere ijsmassa verandert de stand van de zeespiegel door zwaartekrachtseffecten.
Figuur 1: Smeltend landijs verhoogt de zeespiegel, maar de kleinere ijsmassa verandert de stand van de zeespiegel door zwaartekrachtseffecten.
Figuur 2: De gevolgen aan de Nederlandse kust van het verdwijnen van ijs in verschillende delen van de Groenlandse ijskap, in procenten van de wereldgemiddelde zeespiegelstijging (Data: Mitrovica et al. 2018).
Figuur 2: De gevolgen aan de Nederlandse kust van het verdwijnen van ijs in verschillende delen van de Groenlandse ijskap, in procenten van de wereldgemiddelde zeespiegelstijging (Data: Mitrovica et al. 2018).

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Waarom de Cariben mogelijk een actief orkaanseizoen tegemoet gaan

    Een jaar geleden, in maart 2023, begonnen wereldwijd de hoge zeewatertemperaturen records te verb...

    27 maart 2024 - Klimaatbericht
  2. Koraal verdwijnt in hoog tempo

    Te hoge temperaturen van het oceaanwater zorgen ervoor dat koraalriffen op grote schaal afsterven...

    26 maart 2024 - Klimaatbericht
  3. Steeds gevaarlijkere gevoelstemperaturen in zuidelijk West-Afrika door klimaatverandering

    Als gevolg van klimaatverandering is de zogenaamde gevoelstemperatuur in zuidelijk West-Afrika nu...

    22 maart 2024 - Klimaatbericht
  4. Wereld Meteorologische Dag 2024

    Klimaatverandering is een reƫle en niet te ontkennen bedreiging voor onze hele beschaving. De gev...

    21 maart 2024 - Nieuwsbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten