De heldere meteoor van 27 oktober 2001

De meteoor die op 27 oktober boven de Noordzee vanuit verschillende landen in het noordwesten van Europa is waargenomen, is geregistreerd door het KNMI. Vallende sterren of vuurbollen, zoals dergelijke hemelverschijnselen ook wel worden genoemd, komen regelmatig voor, maar de vallende ster van 27 oktober had een zeldzaam hoge helderheid. Meteen na het verschijnen van de vuurbol stond de telefoon roodgloeiend onder meer in de weerkamer van het KNMI. Veel ooggetuigen wisten niet goed wat het heldere verschijnsel was en deden navraag bij politie, sterrenwachten en het KNMI. Het NOS-journaal interviewde een ooggetuige die bij sterrenwacht Cosmos te Lattrop (Twente) de meteoor had gezien. Leden van de Dutch Meteor Society hebben de afgelopen tijd in samenwerking met de Werkgroep Meteoren van de NVWS en diens zustervereniging in België (VVS) een groot aantal ooggetuigenverslagen verzameld.

Oproep voor waarnemingen
Jacob Kuiper van het KNMI doet een oproep aan de medewerkers die in op de bewuste avond werkzaam waren op productieplatforms, boorinstallaties en bevoorradingsschepen in het gebied van de zuidelijke Noordzee.Voorlopige berekeningen laten zien dat de vuurbol over een deel van de zuidelijke Noordzee moet zijn getrokken. Om juist vanuit dat gebied nog meer informatie te verkrijgen is een oproep gedaan aan de bemanning van een aantal boor- en productieplatforms in de Noordzee om hun eventuele waarnemingen in te zenden. De voorlopige baan van de meteoor is in goede overeenstemming met de metingen die de Seismologische afdeling van het KNMI heeft opgetekend.

Een meteoor die met supersone snelheid (35 km/s) door de atmosfeer reist genereert laag frequent geluid. Dit geluid is onhoorbaar en wordt daarom infrageluid genoemd. De afdeling Seismologie beschikt over een infrageluid detectie array op vliegbasis Deelen (DIA). DIA wordt gebruikt om vliegtuigen te lokaliseren die door de geluidsbarrière gaan. Tevens wordt met DIA onderzoek gedaan ten behoeve van de verificatie het kernstopverdrag. Kernbomproeven kunnen infrageluid genereren wat de gehele aarde rond reist. Na de detectie van infrageluid van de Etna explosies in juli 2001, heeft DIA op 27 oktober ook infrageluid van deze meteoor gemeten.

Om 20.25 uur MEZT, ongeveer een uur voordat de vuurbol de dampkring binnen drong, maakte de NOAA-weersatelliet een foto van West-Europa. Er zijn verschillende gebieden die behoorlijk bewolkt lijken te zijn. Toch is de meteoor van uit veel plaatsen gezien. De bewolking die boven ons land en op de zuidelijke Noordzee aanwezig was, bestond uit hoge sluierbewolking, waar de heldere vuurbol nog met tamelijk veel gemak doorheen scheen. De zichtcondities in het hele Noordzeeebied waren goed zodat de meteoor op afstanden van meer dan 200 kilometer is waargenomen. Foto: KNMI, NOAA.

Een uitgebreid (Engelstalig) verslag van de registraties vindt u op de site van de afdeling Seismologie. Informatie, meldingen en ooggetuigenverslagen vindt u op de site Hemelwacht.

Met dank aan Läslo Evers en Jacob Kuiper