Gezichten van mensen
Foto: fizkes@shutterstock

De meest onzekere factor in klimaatverandering

08 november 2022

Uitspraken doen over de toekomst is ingewikkeld, zeker als het gaat om het klimaat. Hoe ver stijgt de zeespiegel? Hoe warm en droog worden onze zomers? Hoe sterk neemt de neerslag toe in de winter? Klimaatmodellen geven verschillende uitkomsten. De meest onzekere factor zit echter niet in de modellen. De meest onzekere factor, dat zijn wij mensen.

Hoe ziet het Nederlands klimaat eruit in 2100? 

Het KNMI maakt klimaatscenario's voor het toekomstige klimaat in Nederland. Deze scenario's stellen de samenleving in staat zich op tijd voor te bereiden op de mogelijke veranderingen in ons klimaat. De huidige scenario's stammen uit 2014. Volgend jaar – oktober 2023 – volgen nieuwe klimaatscenario’s op basis van de meest recente waarnemingen, wetenschappelijk inzichten en uitkomsten van verbeterde klimaatmodellen. 

Hoeveel broeikasgassen gaan we nog uitstoten tot 2100? 

De huidige opwarming is het gevolg van de toename van broeikasgassen in de atmosfeer door menselijke activiteiten

De huidige opwarming is het gevolg van de toename van broeikasgassen in de atmosfeer door menselijke activiteiten. De belangrijkste broeikasgassen zijn CO2 (koolstofdioxide), CH4 (methaan) en N2O (lachgas). De uitstoot van deze gassen stijgt wereldwijd nog steeds.  

Een grote groep wetenschappers van verschillende disciplines heeft mogelijke toekomstige sociaal-economische ontwikkelingen doorgerekend met de bijbehorende uitstoot. Deze heten de SSP-scenario's (figuur 1). De hoogste uitstoot hoort bij een ontwikkeling waarin we doorgaan op steeds grotere schaal fossiele brandstoffen te gebruiken om in onze stijgende energiebehoefte te voorzien. De laagste past bij een ontwikkeling waarin we versneld overgaan op alternatieve energiebronnen, zuiniger omgaan met energie en actief CO2 uit de lucht gaan halen. 

Hoe gaat het klimaat daarop reageren? 

De verschillen in opwarming komen vooral doordat de berekening van de hoeveelheid en het type bewolking in een warmer klimaat verschilt

Per SSP-scenario hebben klimaatinstituten wereldwijd met hun klimaatmodel de reactie van het klimaat op de menselijke uitstoot van broeikasgassen uitgerekend. De uitkomsten lopen uiteen (figuur 2). Deze verschillen in opwarming komen vooral doordat de berekening van de hoeveelheid en het type bewolking in een warmer klimaat verschilt. Ten opzichte van 1850-1900 komt de opwarming in het hoogste scenario in 2100 uit op 3,3 tot 5,3 graden, dat is nog een extra opwarming van 2,4 tot 4,4 graden ten opzichte van nu. In het op één na laagste scenario is de extra opwarming slechts 0,5 tot 1,5 graden. 

Toekomstige uitstoot van de belangrijkste broeikasgassen CO2, CH4 en N20 volgens de SSP-scenarios (Shared Socio-economic  Pathways). Ieder scenario correspondeert met een samenhangende sociaal-economische ontwikkeling.
Figuur 1. Toekomstige uitstoot van de belangrijkste broeikasgassen CO2, CH4 en N20 volgens de SSP-scenarios (Shared Socio-economic Pathways). Ieder scenario correspondeert met een samenhangende sociaal-economische ontwikkeling. Bron: IPCC AR6 figuur SPM.4
Berekende opwarming bij de verschillende SSP-scenario's voor toekomstige uitstoot van broeikasgassen. De lijnen geven het gemiddelde van de uitkomsten van de verschillende klimaatmodellen, de shading de spreiding.
Figuur 2. Berekende opwarming bij de verschillende SSP-scenario's voor toekomstige uitstoot van broeikasgassen. De lijnen geven het gemiddelde van de uitkomsten van de verschillende klimaatmodellen, de shading de spreiding. Bron: IPCC AR6 figuur TS.8.

De meest onzekere factor, dat zijn wij 

Wij zijn de meest onzekere factor in hoe het klimaat zal zijn in 2100

De verschillen in opwarming in 2100 per SSP-scenario zijn een stuk kleiner dan tussen het SSP-scenario met de hoogste en de laagste uitstoot. Wij zijn dus de meest onzekere factor in hoe het klimaat zal zijn in 2100. Onder welke omstandigheden onze kinderen en kleinkinderen zullen opgroeien, hangt in grote mate af in hoeverre het landen lukt om gezamenlijk de uitstoot van broeikasgassen wereldwijd af te bouwen, te investeren in het op grote schaal CO2 uit de lucht te halen en efficiënter om te gaan met energie. 

KNMI-klimaatbericht door Frank Selten 

 

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Early Warning Podcast - vervolg op succesvolle KNMI-podcastserie

    Het klimaat verandert en dat merken we bijna iedere dag. Het KNMI is de afgelopen jaren veranderd...

    22 juli 2024 - Nieuwsbericht
  2. 200 jaar geleden is het broeikaseffect ontdekt

    Hoera, het broeikaseffect is tweehonderd jaar oud! Of in ieder geval de eerste beschrijving ervan...

    17 juli 2024 - Klimaatbericht
  3. Satellietinstrument OMI al 20 jaar in de ruimte

    Vandaag, 15 juli is het precies 20 jaar geleden dat de Aura-satelliet werd gelanceerd, met daar a...

    15 juli 2024 - Nieuwsbericht
  4. Satelliet EarthCARE doet eerste succesvolle stralingsmetingen

    Met indrukwekkend veel detail heeft satelliet EarthCARE zijn eerste metingen verricht van de hoev...

    12 juli 2024 - Klimaatbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten