De natte zomer van 1997 in Tsjechië

De hevige regenval, die Midden-Europa onder water heeft gezet, was zeer uitzonderlijk. Op sommige plaatsen heeft de eerste helft van de maand al vier keer de voor augustus normale hoeveelheid opgeleverd. Het meeste viel in het westen van Tsjechië en Oost-Duitsland waar Zinnwald-Georgenfeld in het Ertsgebergte op een dag 312 mm registreerde, een absoluut record. Tsjechië kreeg massa's water te verwerken, net als in de zomer van 1997 toen het land ook werd getroffen door een overstromingsramp. Het accent van de neerslag lag toen meer in het noordoosten van Tsjechië, waar weerstation Lysa Hora in juli 754 mm opving. Weerstation Ostrava kreeg in drie dagen 570 mm, waardoor rivieren buiten hun oevers traden.

De Tsjechen noemen ernstige overstroming in dit gebied Sudetenrampen. Gemiddeld wordt het land een à twee keer in de honderd jaar door zo'n ramp getroffen. In Praag en Brno valt normaal in een heel jaar 500 mm, in de Tsjechische bergen levert een jaar gewoonlijk zo'n 800 tot 1000 mm op. De zomer is hier, net als in ons land, de natste periode van het jaar en de hoeveelheden komen gewoonlijk ook overeen met de zomerneerslag in ons land. In Praag levert een enkele zomermaand 65 tot 80 mm op, waarvan het meeste valt tijdens plensbuien. De natste maand van de 20e eeuw leverde in Praag 203 mm op en dat was in juli; voor juni staat het maandrecord op 142 mm. In Ceske Budejovice viel in de 20e eeuw ooit 128 mm in één etmaal. De maanden juni, juli en augustus tellen elk 9 of 10 regendagen met 1 mm of meer.Tsjechië heeft de zwaarste buien als de overgang tussen warme vochtige lucht uit het gebied van de Middellandse Zee en koude lucht uit het noorden precies boven het land ligt. Een dergelijke situatie met een hardnekkige depressie boven Midden-Europa kan dagen duren. De steeds weer opnieuw activerende depressie zorgt dan voor talrijke buien, vaak met onweer. In Praag in de drie zomermaanden op gemiddeld 30 dagen onweer voor; in Brno op gemiddeld 20 dagen.

Meestal ligt het land geheel in de zomerse warmte en daardoor zijn de zomers in Tsjechië warmer dan in ons land. In Praag bedraagt de middagtemperatuur in de zomer gemiddeld 22 tot 24 graden, in Brno 25 graden. In ons land ligt de temperatuur in de zomer gemiddeld tussen 17 en ruim 22 graden. De hoogste temperaturen die in Tsjechië zijn gemeten zijn 37 à 38 graden en dat is vergelijkbaar met de hoogste standen in ons land.

In een ver verleden hebben zich in Midden-Europa verscheidene overstromingen voorgedaan. De eerst beschreven ramp is die van juli 1310 waarbij in het gebied van de Neisse zeker 1500 mensen verdronken. In juli 1432 werden vooral de gebieden van de Elbe en Moldau ten zuiden van de Sudeten getroffen. In juni 1445 en augustus 1464 was het hier opnieuw raak. Een omvangrijke waterramp trof Midden-Europa in augustus 1501, toen niet alleen in de bergen in Polen en Tsjechië veel regen viel maar ook aan de noordkant van de Alpen. Ook Oostenrijk en het zuidoosten van Duitsland kregen het toen zwaar te verduren. In de Moldau zag men hooi, houten huizen, watermolens en zelfs houten torens met klokken en al voorbijdrijven.

Bron: Buisman, J, Duizend jaar Weer, Wind en Water in de Lage landen. Uitgeverij van Wijnen-Franeker, 1996.

Met dank aan Jan Buisman