De record IJsheiligenzomer van 1998

De IJsheiligenzomer van 1998 heeft tal van nieuwe records opgeleverd. Van zaterdag 9 mei tot en met vrijdag 15 mei kwam de temperatuur in De Bilt elke dag boven de 25 graden. Zo'n serie van zeven zomerse meidagen hebben we in de bloeimaand niet eerder gehad. Het totale aantal zomerse dagen verspreid over de hele maand was het grootst in mei 1992 toen De Bilt er twaalf noteerde. Het regende in de hele periode records en ook op 13 mei is een eeuwrecord geboekt: gedurende het hele etmaal is de temperatuur in De Bilt niet lager gekomen dan 16,7 graden. Dat is net 0,1 graad hoger dan het vorige record van de minimumtemperatuur van deze maand op 13 mei 1969 en op 29 mei 1944.

In de IJsheiligenweek in 1998 zijn er ook overdag verscheidene records geboekt: op 12 mei noteerde het KNMI in De Bilt een temperatuur van 32,0 graden. In de eerste helft van mei is het in deze eeuw niet eerder zo warm geweest; het vorig record voor deze periode was 30,6 graden op 13 mei 1945. Bovendien was dat de tweede tropische dag in successie en ook dat is zo vroeg in het seizoen niet eerder voorgekomen. De tropische grens is in het verleden nog wel iets eerder geboekt: de vroegste tropische datum van de eeuw staat voor De Bilt genoteerd op 5 mei 1916, toen hier 30,1 graden is gemeten. Maastricht had in 1949 al op 18 april de eerste tropische dag te pakken met precies 30,0 graden. Landelijk meldde Eindhoven de hoogste temperatuur van de IJsheiligenzomer met 32,5 graden op 12 mei. Woensdrecht was zowel de dag daarvoor als op 13 mei koploper met 31,4 graden. Dankzij de aflandige wind was het woensdag aan zee ook zeldzaam warmmet 30,5 graden in Hoek van Holland.

Opmerkelijk zijn ook de gemiddelde etmaaltemperaturen: 11, 12 en 13 mei hebben alle drie een plaats in de top tien veroverd met gemiddelden van achtereenvolgens 23,2, 24,1 en 22,8 graden. De 12 e mei was gemiddeld over het etmaal de warmste dag voor de eerste helft van mei en de op één na warmste van de hele maand. Het record staat geboekt op 24 mei 1922 met 25,2 graden en die dag maakte deel uit van de vroegste hittegolf van deze eeuw tussen 21 en 25 mei.
Na afsluiting van de warme meiperiode hebben we nog een aantal nieuwe records kunnen aantekenen. De tweede meidecade is met 127,4 uur zon in De Bilt niet eerder in deze eeuw zo zonnig geweest. Het vorige record stond op naam van 11-20 mei 1980 met 123,6 uur zon, overigens ook de enige tweede meidecade die ook geen druppel regen opleverde. Bovendien waren de afgelopen tien dagen recordwarm: in De Bilt gemiddeld 18,7 graden. Het decaderecord stond op naam van mei 1925 met 17,1 graad, dus dat is nu flink overtroffen. Ook de maximumtemperatuur over de tweede meidecade is met 25,0 graden een nieuw record.

Warmterecords in Europa
Ons land hoorde deze meidagen tot de warmste plekjes van de wereld, maar ook in onze naaste omgeving zijn opmerkelijke temperaturen gemeten. Iets over de grens in Klein Brogel in de Brabantse Kempen kwam de thermometer op 12 mei 1998 tot 33,2 graden. Het KMI in Ukkel sprak in een communiqué van een vroegtijdige hittegolf. Hier zijn de drie tropische dagen om aan het criterium van een hittegolf te voldoen op 13 mei bereikt in tegenstelling tot De Bilt waar het maximum bij 28,9 stokte. Opvallend in Ukkel was de temperatuursprong van 12,2 graden op 6 mei tot 31,0 graden op 12 mei, een verschil van 18,8 graden!

Heel bijzonder waren de temperaturen die woensdag in Schotland zijn gemeten: Aviemore in de heuvels ten zuiden van Inverness noteerde 28,0 graden! Waarschijnlijk is dat een nieuw record; volgens meteoroloog Cees Ceulemans staat het meirecord voor Inverness op 26,1 graden. Tropische temperaturen zijn in Schotland zelfs hartje zomer een zeldzaamheid: Endinburgh kwam nimmer hoger dan 28°C, maar landinwaarts is de 30°C wel eens net overschreden. Ook in Wales en Engeland was het zeer warm met 28,6 graden in Southampton. Hier was het geen record want eerder in de eeuw liep de temperatuur daar in mei op tot 30,6 graden.