Drie keer extreem weer in twee dagen

Het winterweer heeft in verschillende delen van Nederland op 20 en 21 januari geleid tot drie verschillende extreme weersituaties die hebben gezorgd voor letsel, schade en overlast. In het zuiden van het land was ijzel twee keer aanleiding voor code oranje. In het noorden zorgde sneeuwval in combinatie met een krachtige wind voor extreem weer.

Het extreme winterweer werd veroorzaakt door een depressie die boven Noord-Spanje lag en over Frankrijk naar het noorden trok. Hierdoor kwam er warmere lucht mee die over de koude lucht boven Nederland ging glijden. De zuidelijke, relatief warmere stroming maar met aan de grond een oostelijke wind met koude lucht (rond -5 graden) leidde tot bewolking en neerslag die als sneeuw begon.

Maar in het zuidoosten van het land bevond zich een luchtlaag op een hoogte van 1 tot 2 kilometer die boven het vriespunt lag. Daar smolt de sneeuw en werd het regen. Deze regen bevroor weer doordat de onderste luchtlaag erg koud was. Waar de laag dik genoeg was, werd dit ijsregen. Op sommige plekken waar de koude luchtlaag dunner was, ging het regenen bij temperaturen van -3 tot -5 graden. Deze ijsregen en ijzel zorgden voor overlast en het uitgeven van code oranje voor Limburg en het oosten van Noord-Brabant en Gelderland.

In het midden en noorden van het land viel de neerslag in de vorm van sneeuw. Door de toenemende luchtdrukverschillen boven Nederland nam de wind in het noorden behoorlijk toe: in open gebieden tot windkracht 6 boven land, boven water soms windkracht 8. Deze combinatie van sneeuw en krachtige wind was reden om code oranje uit te geven voor de noordelijke provincies vanwege de grote kans op stuifsneeuw en het ontstaan van sneeuwduinen.

Op de meeste plaatsen in Nederland is 1 tot 5 centimeter verse sneeuw gevallen; in het noorden van het land lokaal enkele centimeters meer. Plaatselijk zijn daar sneeuwduinen van ongeveer een meter gemeten.

21 januari kreeg het zuidwesten van het land te maken met ijzel waarvoor een nieuwe code oranje werd uitgegeven. Een dicht bij de grond hangende laag bewolking van meer dan 1 kilometer dik veroorzaakte motregen in Noord-Brabant, Zeeland en Zuid-Holland. Ondanks dat de temperatuur in de wolkenlaag onder nul lag, bestond deze toch voornamelijk uit waterdruppeltjes. Deze werden door de onderlinge botsingen zo groot dat ze naar beneden vielen als motregen. Bij temperaturen van 1 tot 2 graden onder nul in de onderste luchtlaag bevriest deze regen met gladheid tot gevolg.