Besneeuwd landschap Oostzaan
Marcel Akkermans

Nederlandse wintertemperaturen: het oosten is het nieuwe westen

27 november 2024

De afgelopen tijd is Nederland in alle seizoenen opgewarmd. In de winter is de temperatuur in het oosten nu even hoog als die in het westen 30 jaar geleden. Het patroon van de wintertemperatuur beweegt naar het oosten met een snelheid van ongeveer een halve meter per uur.

Schiphol 1 graad warmer dan Twenthe 

In de winter is de Noordzee relatief warm, waardoor onze winters zacht zijn, vooral bij de kust (afbeelding 1).  Naar het binnenland, van west naar oost, neemt de temperatuur af. Afbeelding 2 toont de wintergemiddelde temperatuur in de KNMI-meetstations Schiphol in het westen en Twenthe in het oosten van het land sinds 1951. De dikke horizontale lijnen zijn de langjarig gemiddelden voor 1961-1990 en 1991-2020.  In Twenthe is het in alle winters kouder dan in Schiphol, gemiddeld ongeveer 1 graad.  

Temperatuur in Twenthe nu hoger dan in Schiphol 30 jaar geleden 

De afgelopen tijd is de temperatuur in heel Nederland gestegen, waardoor in de winter de temperatuur in Twenthe gemiddeld over 1991-2020 ongeveer even hoog was (3,1 graden) als in Schiphol 30 jaar eerder (2,9 graden, in 1961-1990). In Twenthe is in die 30 jaar de temperatuur met 1,1 graad gestegen, in Schiphol met 1,2 graad. 

Kaart van Nederland met in kleur de gemiddelde wintertemperatuur in de periode 1991-2020
Afbeelding 1. Wintertemperatuur (december, januari, februari) in Nederland, gemiddeld in 1991-2020. ©KNMI
Lijngrafiek van de gemiddelde wintertemperatuur in Schiphol en Twenthe van 1951 tot nu
Afbeelding 2. Gemiddelde wintertemperatuur (december, januari, februari) in Schiphol en Twenthe vanaf 1951. We rekenen de winter tot het jaar van de januari- en februarimaand. Dikke horizontale lijnen: de langjarig gemiddelden voor 1961-1990 en 1991-2020. ©KNMI
Kaart van Nederland met in kleur de gemiddelde zomertemperatuur in de periode 1991-2020
Afbeelding 3. Zomertemperatuur (juni, juli, augustus) in Nederland, gemiddeld in 1991-2020. ©KNMI

Wintertemperatuur verschuift per uur een halve meter naar het oosten 

In de afgelopen 30 jaar is het patroon van de temperatuur in de winter dus opgeschoven van Schiphol naar Twenthe, een afstand in oostelijke richting van ongeveer 150 kilometer. Dat komt neer op een snelheid van 5 kilometer per jaar, of een halve meter per uur. Met die snelheid van klimaatverandering werd voor de temperatuur in de winter het oosten het nieuwe westen. In de zomer bepaalt vooral de zon de temperatuur en neemt deze toe van zuid naar noord (afbeelding 3). Daarom is door de klimaatverandering het patroon van de temperatuur in de zomer naar het noorden opgeschoven, waardoor Groningen nu net zo warm is als Maastricht 30 jaar geleden

KNMI-klimaatbericht door Peter Siegmund 

 

Sinds 2017 verschijnt er regelmatig een klimaatbericht op de KNMI-website – het zijn er inmiddels meer dan 600. Wat ooit begonnen is op initiatief van een aantal medewerkers is inmiddels uitgegroeid tot een vast onderdeel van onze communicatie. We willen graag meer inzicht in wie onze klimaatberichten lezen en wat ze ervan vinden. Daarom hebben we een online vragenlijst gemaakt en we hopen dat u even tijd de tijd wilt nemen om deze in te vullen.

De online vragenlijst kunt u hier vinden.

Het jupyter notebook dat afbeelding 2 heeft gemaakt staat op KNMI gitlab.

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Storm Conall

    Storm Conall bereikt woensdag 27 november Nederland. We verwachten woensdagavond in het noorden v...

    26 november 2024 - Nieuwsbericht
  2. Op hoeveel opwarming stevenen we af?

    Op dit moment nadert de klimaatconferentie COP29 in Azerbeidzjan zijn einde. Hoe staat het met de...

    22 november 2024 - Klimaatbericht
  3. Nieuw automatisch weerstation in Horst

    In het Limburgse Horst is een nieuw automatisch weerstation geïnstalleerd door het KNMI. De verwa...

    20 november 2024 - Nieuwsbericht
  4. Hoe dicht zitten we al bij 1,5 graden opwarming?

    2024 wordt vrijwel zeker het warmste jaar ooit gemeten. Waar we vorig jaar nog net onder de 1,5 g...

    19 november 2024 - Klimaatbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten