Een witte kerst

Het KNMI heeft er een witte kerst bij kunnen schrijven. Op de ochtend van tweede kerstdag lag er in De Bilt nog 4 cm sneeuw, op eerste kerstdag 9 cm. Daarmee is kerst 2009 ook officieel een witte kerst.

Het is een officiële witte kerst als op beide kerstdagen in De Bilt een gesloten sneeuwdek ligt. De laatste keer gebeurde dat in 1981 toen de zeer sneeuwrijke december met kerst 11 tot 20 cm opleverde. Een blijvend sneeuwdek komt met kerst niet vaak voor. In De Bilt waar de sneeuwdikte sinds 1901 gemeten wordt is dat, kerst 2009 meegerekend, zeven keer gebeurd.

Verschillende delen van ons land hadden een witte kerst. Alleen vlak aan zee en in delen van Overijssel, Gelderland en Limburg bleef het groen. Sneeuw lag er vooral in een strook van Zuid-Holland over Utrecht naar de Veluwe en in Friesland en Groningen.

Een mooie kerst was het niet. In de kerstnacht trad vooral in de noordoostelijke helft van het land gladheid op door ijzel. Op de ochtend van eerste kerstdag werd het in vrijwel het hele land glad door opvriezing en sneeuw. Een gebied met sneeuwval trok op de ochtend van eerste kerstdag over het land zodat velen wakker werden met sneeuw. Dat leverde opnieuw een aantal centimeters sneeuw op. De sneeuw ging over in regen waarna het in een groot deel van het land geruime tijd regende. Tweede kerstdag was het zonnig maar gladheid zorgde opnieuw voor problemen.

 

 

 

Jaar	Sneeuwhoogte	Bijzonderheden
1906	Circa 10 cm	Frederik van Eeden: "sneeuw, veel sneeuw, grijze lucht, harde vorst, alles ruig bevroren".
1938	13 cm	Sneeuw vlak voor kerst gevallen en met kerst overdag lichte tot matige vorst, 's nachts onder -10 graden. Prachtig schaatsweer op beide dagen: 1300 deelnemers aan grote dorpentocht in Noord-Holland
1940	Circa 4 cm	Juist met kerst treedt de dooi in met lichte neerslag, op tweede kerstdag ook regen; sneeuwdek begint te smelten
1950	6 cm	Op 15 december viel circa 10 cm, waarvan met kerst ongeveer de helft was overgebleven. Limburg kreeg tweede kerstdag verse sneeuw, maar verder waren de beide dagen zonnig met lichte vorst; ideaal schaatsweer.
1964	5-10 cm	Zware sneeuwval in de kerstnacht; 's nachts strenge vorst, overdag rond vriespunt en vooral tweede kerstdag zonnig. Ook in 1962 en 1963 sneeuw met kerst, in 1962 zo'n 10 cm op tweede kerstdag, in 1963 een paar cm op eerste kerstdag die daarna wegdooide. In die jaren geen echte witte Kerstmis dus.
1981	11-20 cm	Zeer sneeuwrijke december met vooral een paar dagen voor kerst veel sneeuw; op Ameland tot duinen opgewaaide sneeuw van anderhalve meter. Een week voor kerst temperaturen tussen -10 en -20 graden. Eerste kerstdag overdag lichte dooi; in de nacht en ochtend lichte vorst.
2009	4-16 cm	Na een week met sneeuw met ook sneeuw op de ochtend eerste kerstdag. Daarna zette de dooi in met regen. Eerste kerstdag lag verspreid over het land 10 tot 16 cm die op tweede kerstdag voor een groot deel was weggesmolten. Gladheid door ijzel en opvriezing zorgde voor overlast .

Bronnen: Databestanden Klimatologische Dienstverlening KNMI. Maandoverzichten en Jaarboeken KNMI. J. Buisman. Bar en boos, zeven eeuwen winterweer in de Lage Landen. Bosch & Keuning NV, Baarn, 1984. N. A. Grootes. Dagboek van een schaatsliefhebber gedurende de winters van 1928 tot en met 1979. Particuliere uitgave, Zaandam, 1979. Klaas Ybema en Piet Muizelaar. Sneeuwoverzicht december 1981. Weerspiegel januari 1982. Particuliere archieven krantenknipsels vanaf 1900