Grotere toename neerslagextremen in warmer klimaat

In een warmer klimaat zullen de neerslagextremen toenemen. Uit recent onderzoek van het KNMI blijkt dat de relatie tussen temperatuur- en neerslagextremen nog sterker kan zijn dan eerder gedacht.

Lange tijd zijn de onderzoekers algemeen uitgegaan van een toename in intensiteit van hevige regen van 7% per graad temperatuurstijging. Dit was gebaseerd op het feit dat de maximale hoeveelheid waterdamp in de atmosfeer toeneemt met 7% per graad, volgens de zogenaamde Clausius-Clapeyron-relatie. De hypothese was dat neerslagextremen bepaald worden door die situaties waarbij in essentie alle maximaal beschikbare hoeveelheid water(damp) in de atmosfeer er uit regent. Uitvoer van globale klimaatmodellen leek dit beeld te bevestigen. Recent onderzoek van het KNMI toont aan dat de toename in kortdurende buienintensiteit een stuk sterker kan zijn. In een onlangs verschenen publicatie in Nature Geoscience wordt voor de maximale uurintensiteit van buien een toename gevonden van 14 % per graad. Deze relatie is gevonden in zowel waarneming voor De Bilt als in een zeer hoge resolutie klimaatsimulatie voor West Europa met het KNMI regionale klimaatmodel RACMO2. Deze sterkere temperatuursafhankelijkheid komt omdat niet alleen de hoeveelheid waterdamp van belang is, maar ook de snelheid waarmee waterdamp wordt omgezet in regen. Deze hangt af van de opwaartse beweging in de buienwolk, en deze neemt ook toe met de temperatuur.

Dit beeld is in lijn met resultaten uit een eerder verschenen publicatie over de invloed van de Noordzee op neerslag in de nazomer en vroege herfst. Hierin wordt voor de neerslag aan de kust een toename van 10-15% per graad temperatuur van de Noordzee gevonden. In de extreem natte maand Augustus 2006 is er door een ruim twee graden warmere Noordzee ongeveer 30 % meer neerslag is gevallen in de kuststrook.

Natte augustus aan de kust
Alhoewel de neerslag in de huidige augustusmaand minder extreem is dan in de recordnatte augustus 2006 sluiten de neerslaghoeveelheden van deze maand goed aan bij de nieuwe onderzoeksresultaten. Door het vele buiige weer zijn de normale maandhoeveelheden inmiddels al op veel plaatsen overschreden. Vooral een brede strook langs de kust is nat, verder landinwaarts viel veel minder. Augustus is de laatste jaren vaak zeer nat geweest. De toppers: augustus 2004 (325 mm in Maasland, Westland), augustus 2006 (Schoondijke 320 mm) en augustus 2008 Nes op Ameland 267 mm.

Publicaties
Lenderink G. and E. van Meijgaard, 2008: Increase in hourly precipitation extremes beyond expectations from temperature changes. Nature Geoscience 1, 511-514. Doi: 10.1038/ngeo262.

Lenderink G., E. van Meijgaard, en F. Selten, 2008. Intense coastal rainfall in the Netherlands in response to high sea surface temperatures: analysis of the event of August 2006 from the perspective of a changing climate. Climate Dynamics. Doi: 10.1007/s00382-00800366-x.

*Toelichting afbeelding
Relatie tussen geobserveerde uurlijkse neerslagintensiteit en temperatuur. De "99%" en "99.9%" zijn de extremen die respectievelijk eens per 100 en eens per 1000 uren met neerslag optreden. De rode gestippelde lijn geeft een toename met14 % per graad aan.