Het warme seizoen komt te voet en gaat te paard, vooral aan de kust

Het voelt deze week niet zo, maar de zomer is ten einde. De kortere dagen en de lagere zonshoogte laten de gemiddelde temperatuur in de komende maanden snel dalen. Als je het warme seizoen ziet als het warmste kwart van het jaar en het koude seizoen als het koudste, dan blijkt dat de overgang van het warme naar het koude seizoen een stuk sneller gaat dan andersom. Vooral aan de kust ga je sneller van hartje zomer naar hartje winter dan andersom.

Vertragende werking van de zee

We berekenen voor elke kalenderdag de temperatuur gemiddeld over de periode tussen 45 dagen vóór en 45 dagen na die dag, dus gemiddeld over 91 dagen oftewel een kwart jaar rondom die dag. Dit doen we voor de temperatuur in De Bilt en in Vlissingen, gemiddeld over de periode 1991-2020 (figuur 1).

In De Bilt is de 91-daags gemiddelde temperatuur het laagst op 18 januari en het hoogst op 23 juli (rode stippen). In Vlissingen is deze temperatuur het laagst op 20 januari, op bijna dezelfde dag als in De Bilt, maar de hoogste waarde wordt pas bereikt op 1 augustus, een week later dan in De Bilt (blauwe stippen). De latere datums in Vlissingen zijn een gevolg van de vertragende werking van de zee, en kennelijk is dit effect in de zomer groter dan in de winter.

Overgangen tussen het koude en het warme seizoen

De verticale stippellijnen in figuur 1 liggen precies een half jaar na de dagen met de laagste 91-daags gemiddelde temperatuur. De dagen met de hoogste 91-daags gemiddelde temperatuur blijken hier rechts van te liggen. De overgang van het koude naar het warme seizoen duurt dus langer dan de overgang van het warme naar het koude seizoen. Het verschil in overgangstijd is twee maal de tijd tussen de stippellijn en de dag met de hoogste temperatuur.  

In De Bilt is het verschil één week, in Vlissingen is het verschil drie weken – best veel. Eelde en Maastricht geven hetzelfde resultaat als De Bilt, De Kooy geeft hetzelfde resultaat als Vlissingen (niet getoond). Je zou daarom kunnen zeggen: het warme seizoen komt te voet en gaat te paard, vooral aan de kust.

KNMI-klimaatbericht door Peter Siegmund