De snelle opwarming van het klimaat wordt veroorzaakt door broeikasgassen waarvan CO2 het meest bekend is. Methaan is na CO2 het belangrijkste toenemende broeikasgas en heeft tot nu toe 0,5 ℃ bijgedragen aan de huidige wereldwijde opwarming van bijna 1,5 ℃. Bovendien stijgt de hoeveelheid methaan in de atmosfeer steeds sneller. Hoe temmen we de snelle toename van methaan?
De hoeveelheid methaan in de atmosfeer neemt de laatste jaren snel toe. Zo laat de Wereld Meteorologisch Organisatie (WMO) zien in de laatste rapportage voor het jaar 2024. Voor methaan gaat de toename ook sneller dan daarvoor. Dit is een rechtstreeks gevolg van meer methaanuitstoot veroorzaakt door menselijke activiteiten. In afbeelding 1 zie je dat ten opzichte van 20 jaar geleden de uitstoot van methaan uit de productie en distributie van olie, kolen en gas in grofweg gelijke mate is toegenomen als de uitstoot in de landbouw (vee- en rijstteelt) en afvalverwerking.
Methaan-producerende bacteriën in zuurstofarme, droogvallende moerassen en venen vormen een belangrijke natuurlijke bron van methaan. Mogelijk neemt de natuurlijke bron van methaan ook toe. Dit zou een gevolg zijn van het opwarmende klimaat. Denk aan ontdooiend permafrost waarbij behalve CO2 ook methaan vrijkomt. De methaanuitstoot in de poolstreken is tot op heden echter nog steeds heel klein. De natuurlijke uitstoot van methaan uit waterrijke gebieden rond de evenaar is veel groter en neemt mogelijk toe.
Om de toename van de hoeveelheid methaan in de atmosfeer te temmen zijn er in principe twee mogelijkheden: minder uitstoten of zorgen dat eenmaal uitgestoten methaan minder lang in de atmosfeer verblijft. We bespreken kort beide mogelijkheden.
Verreweg de eenvoudigste oplossing is om de methaanuitstoot terug te brengen. Dit wordt ook wel mitigatie genoemd. Dat kan op verschillende manieren:
In 2021 hebben ruim 100 landen (nu: 156 landen) met elkaar afgesproken om de methaanuitstoot samen versneld terug te dringen. Deze afspraak wordt de global methane pledge genoemd. Vooralsnog leiden de mondiale afspraken nog niet tot een meetbare wereldwijde afname van de uitstoot van methaan. De meest recente gegevens laten nog steeds een snel toenemende uitstoot zien (global methane budget 2024).
In de atmosfeer zorgen chemische processen voor een afbraak van methaan. Daardoor is de verblijftijd van methaan ongeveer 10 jaar. Bij een constante afbraak van methaan verwacht je dat de hoeveelheid methaan evenredig toeneemt met toenemende uitstoot. Afbeelding 2 laat tot 1980 inderdaad een rechte lijn zien als je de methaan uitstoot uitzet tegen de hoeveelheid methaan in de atmosfeer. Maar na 1980 zie je een veel grilliger verloop, wat doet vermoeden dat de afbraak van methaan gevarieerd heeft. Bij een kleinere afbraak bijvoorbeeld, verwacht je een snellere methaan toename.
Het is bekend dat luchtvervuiling zorgt voor een snellere afbraak. Tijdens de Covid-19 pandemie was de luchtvervuiling minder wat tenminste voor een deel de snelle toename in methaan in de recente jaren kan verklaren. Dit inzicht heeft ertoe geleid dat onderzoekers zich nu afvragen of het mogelijk is de afbraak van methaan te bevorderen.
Het onderzoek naar de chemische processen die de verblijftijd van methaan bepalen staat nog in de kinderschoenen. Een mogelijk uitkomst van deze kennis kan zijn dat het doelbewust en op een veilige manier verkorten van de verblijftijd van methaan een aanvulling kan worden voor het mitigatiebeleid. Het is echter nog onzeker of dit mogelijk is.
Veel klimaatbeleid richt zich op het terugdringen van de CO2 uitstoot. Deze uitstoot moet zo snel mogelijk worden afgebouwd om verdere opwarming tegen te gaan. De huidige opwarming wordt echter niet alleen door de toenemende hoeveelheid CO2 in de atmosfeer veroorzaakt. Andere broeikasgassen, waaronder methaan en lachgas, dragen ook belangrijk bij. Om klimaatneutraal te worden moet daarom ook de toename in de uitstoot van niet-CO2 broeikasgassen worden teruggedrongen, zoals dus voor methaan.
Ter gelegenheid van het 10 jarig jubileum is vandaag een rapport van World Weather Attribution (W...
31 oktober 2024 - KlimaatberichtEen van onze Argo meetboeien - nummer 6901979 - viert deze week zijn tiende verjaardag. Argo floa...
28 oktober 2024 - NieuwsberichtHet KNMI heeft nieuwe klimaatscenario’s ontwikkeld voor Suriname. Deze scenario’s geven een beter...
25 oktober 2024 - NieuwsberichtBij de Open Dag konden bezoekers vragen indienen over klimaatverandering, die we nadien in een kl...
25 oktober 2024 - Klimaatbericht