Internationale wolken- en stof meetcampagne

In een zonovergoten Cabauw heeft KNMI hoofddirecteur Frits Brouwer op 8 mei het startschot gegeven voor de internationale wolken- en stof meetcampagne (IMPACT). De gegevens moeten meer inzicht geven over (fijn) stof en wolken.

De metingen, die de hele maand mei plaatsvinden en van groot belang zijn voor klimaatonderzoek, worden zowel vanuit de lucht als vanaf de grond verricht. Deze moeten beter inzicht geven in de wisselwerking tussen aërosolen (fijne stofdeeltjes) en wolken. Aërosolen spelen een grote rol bij de vorming van wolken en bepalen ook het type bewolking. Hierdoor hebben ze indirect invloed op neerslag en temperatuur. Hoe dit proces precies in zijn werk gaat, is echter nog onduidelijk. Met de IMPACT-campagne (Intensive Measurement Period At Cabauw Tower) proberen wetenschappers hierin opheldering te krijgen.

"De wolkeloze" dagen zijn geen bedreiging voor het onderzoek, als dat zeer zonnige weer maar niet de hele maand duurt". Dat zegt Gerd-Jan van Zadelhoff, de projectleider van IMPACT. "Dit weer is bij uitstek geschikt voor het meten van aërosolen en om te zien wat er allemaal in de lucht zit".   

Meetvliegtuigen
Bijna dagelijks zullen vliegtuigen en een helikopter vol meetapparatuur de hele maand mei rond Cabauw vliegen om gegevens te verzamelen voor onderzoek naar wolkenvorming en stofdeeltjes. De metingen vinden niet alleen plaats in Cabauw. Tijdens de campagnemaand wordt over heel Europa gevlogen om de veranderingen van stof en wolken in de atmosfeer in kaart te brengen. Deze langeafstandsvluchten, die afhankelijk van de windrichting van West- naar Oost-Europa en van Finland naar Zuid-Frankrijk gaan, zullen ook af en toe Cabauw passeren.

Internationale campagne
Europese studenten en wetenschappers volgen tijdens deze campagne bij het KNMI in De Bilt een internationale zomerschool over het meten met vliegtuigen en het gebruik van deze gegevens. Bij de metingen van IMPACT  zijn naast het KNMI, ook TNO, RIVM, ECN, ESA en de universiteiten van Delft, Wageningen en Utrecht betrokken. Daarnaast nemen er instituten uit Finland, Duitsland, Engeland, Frankrijk, Italië, Noorwegen en Polen deel aan de metingen. De campagne wordt gefinancierd vanuit het European Integrated project on Aerosol Cloud Climate and Air Quality Interactions. Dit EUCAARI-project heeft als doel het verduidelijken en bewijzen van de invloed van aërosoldeeltjes op het klimaat en hoe groot de invloed is van door menselijke veroorzaakte aërosolen (zoals fijnstof) op de regionale luchtkwaliteit.

Wolken vereist
Uiteraard moet het weer wel meewerken. De onderzoekers hopen op voldoende wolken om de metingen te kunnen doen. In principe kan elke dag gevlogen worden, bij voorkeur in de ochtend. Rond Cabauw zullen de metingen worden verricht vanuit twee vliegtuigen. Vanaf vliegveld Zestienhoven vertrekt het toestel van Météo France, het Franse KNMI. Vanuit Oxford komt het meetvliegtuig van het Britse instituut NERC (Natural Environment Research Council) overvliegen. De helikopter – afkomstig uit het Duitse Leipzig – stijgt op in Hilversum. Om de metingen te verrichten wordt tussen 500 en 3000 meter hoogte gevlogen. De vluchten worden afgestemd met de burger- en militaire luchtvaart.

NOS journaal
De NOS was was op 8 mei te gast bij de meestmast in Cabauw. Gerd-Jan van Zadelhoff en Wouter Knap van het KNMI geven een toelichting over wat er de komende tijd staat te gebeuren en wat het nut is van dit omvangrijke onderzoek. Zowel in de ochtend- als middaguitzendingen van het Radio 1 journaal is aandacht besteed aan het onderzoek. Ook op TV heeft de NOS (10 uur journaal) aandacht besteed aan de meetcampagne.

Voor meer informatie zie de website van van het EUCAARI-project