01 oktober 2001
Afgelopen weekeinde is in het Engelse Wembley het IPCC Synthesis Report to the Third Assessment Report geaccepteerd door het wetenschappelijk klimaatpanel IPCC van de Verenigde Naties. In dit rapport beantwoorden wetenschappers de belangrijkste beleidsrelevante vragen ten aanzien van de klimaatproblematiek.
Begin 2001 kwam het IPCC Third Assessment Report (TAR) tot stand. Hierin is alle actuele wetenschappelijke kennis op het gebied van klimaatverandering in enige duizenden pagina's samengevat. In samenspraak met de Partijen van het Klimaatverdrag van de VN zijn negen wetenschappelijke maar beleidsrelevante vragen geformuleerd, die nu op basis van het TAR zijn beantwoord.
In vergelijking met de eerdere delen biedt het Synthesis Report met name meer duidelijkheid over de langdurige doorwerking van processen zoals zeespiegelstijging, het stabiliseren van de broeikasgasconcentratie in de atmosfeer en het uiteindelijk bereiken van een evenwichtstemperatuur en ook meer inzicht in de gevolgen van de traagheid van besluitvorming en van het tempo waarin de uitstoot van broeikasgassen kan worden verminderd.
Opvallende conclusies hierover zijn:
- Ook nadat de broeikasconcentraties in de atmosfeer zullen zijn gestabiliseerd gaat de stijging van de wereldwijde gemiddelde temperatuur en van de zeespiegel nog lange tijd door.
- Om de concentratie van CO2 in de atmosfeer te kunnen stabiliseren geven klimaatmodellen aan dat de wereldwijde uitstoot een maximum moet hebben bereikt binnen de komende twee decennia tot binnen ruwweg een eeuw, afhankelijk van het stabilisatieniveau. Vervolgens moeten de wereldwijde emissies dalen tot beneden het niveau van 1990 binnen een paar decennia tot binnen twee eeuwen. Uiteindelijk moeten de emissies afnemen tot slechts een fractie van de huidige uitstoot.
- Het beleid moet rekening houden met deze naijleffecten en met de onomkeerbaarheid van een aantal van de effecten van klimaatverandering. Dit betekent dat moet worden overwogen veiligheidsmarges in te bouwen in de doelstellingen en in de tijdschaal waarop maatregelen moeten worden genomen.
- Modellen geven aan dat de Groenlandse ijskap op de lange duur, over duizenden jaren, volledig smelt bij een lokale opwarming van meer dan 3 0C. Dit heeft een zeespiegelstijging van 7 meter tot gevolg. De modellen laten zien dat deze opwarming al mogelijk is bij relatief lage concentratieniveaus van broeikasgassen.
Het Synthesis Report zet verder de belangrijkste conclusies van de eerdere rapporten nog eens helder op een rij:
- Het rapport bevestigt dat er nieuw en sterker bewijs is dat het merendeel van de opwarming die de laatste 50 jaar is waargenomen, het gevolg is van menselijke activiteiten;
- De berekende klimaatverandering heeft zowel positieve, als negatieve effecten op de natuur, volksgezondheid, economie, landbouw en waterbeschikbaarheid. Echter hoe groter en hoe sneller de klimaatverandering, hoe meer de negatieve effecten overheersen. De negatieve gevolgen zullen onevenredig neerkomen op de ontwikkelingslanden. Voor de industrielanden zijn de gevolgen tot aan een paar graden stijging gemengd, maar bij hogere stijging eveneens negatief. Het zal hoe dan ook nodig zijn om ons aan te passen aan klimaatverandering.
- Er bestaan veel technologische oplossingen om de uitstoot de verminderen. Een groot deel de maatregelen betaalt zichzelf terug, maar de invoering stuit vaak op maatschappelijke en politieke weerstand.
- De capaciteit van landen om zich aan te passen aan klimaatverandering en om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen kan worden vergroot wanneer klimaatbeleid gecombineerd wordt met ander sociaal, economisch en milieubeleid.
