iSPEX in finale Academische Jaarprijs

Eigenaren van een smartphone kunnen binnenkort fijn stof meten in de atmosfeer. Het instrument dat dit mogelijk maakt, de iSPEX, is genomineerd voor de Academische Jaarprijs 2012. Het KNMI is een van de partners die dit apparaat hebben ontwikkeld, samen met Nederlandse Onderzoeksschool voor Astronomie, Universiteit Leiden, het RIVM en SRON (Netherlands Institute for Space Research).

Met de iSPEX (Spectropolarimeter for Planetary EXploration) kan via een smartphone in de toekomst gemeten worden hoeveel en welke soort fijn stof er in de atmosfeer zit. De iSPEX is een opzetstukje dat voor de camera van een smartphone geplaatst wordt en werkzaam is met een bijbehorende app. Het instrument maakt gebruik van de krachtige eigenschappen van een smartphone: camera, internetverbinding, GPS en rekenkracht. De wetenschappers hebben een prototype ontwikkeld maar het apparaat is nog niet op grote schaal beschikbaar.

Om een meting te verrichten, plaatst de gebruiker de iSPEX, start de app en richt de telefoon op een helder stuk hemel. De gegevens kunnen automatisch worden doorgegeven aan een centrale database, die in de toekomst alle metingen interpreteert. Het resultaat is een kaart die de verdeling van fijn stof over Nederland laat zien. De bijdrage van het KNMI is het interpreteren van de meetgegevens. De metingen van iSPEX worden gerelateerd aan satellietmetingen van het KNMI om na te gaan of de metingen kloppen.

Als het iSPEX-team de Academische Jaarprijs 2012 wint, zal het prijzengeld worden besteed aan het fabriceren en verspreiden van 10.000 iSPEX-opzetstukjes. Het idee is om in mei 2013 een citizen science experiment te organiseren waarbij alle bezitters van iSPEX tijdens een landelijke meetdag een meting uitvoeren. Deze metingen moeten dan een kaart van fijn stof boven Nederland opleveren.

Het iSPEX project is te volgen op twitter via @iSPEXnl. De winnaar van de Academische Jaarprijs 2012 wordt op woensdag 24 oktober bekend.