iSPEX wint Academische Jaarprijs 2012

Het iSPEX-project van de Universiteit Leiden heeft de Academische Jaarprijs 2012 gewonnen. Met het prijzengeld wordt gerealiseerd dat eigenaren van een smartphone zelf fijnstof kunnen gaan meten in de atmosfeer en zo een bijdrage kunnen leveren aan wetenschappelijk onderzoek.

Het KNMI draagt bij aan het verzamelen en analyseren van de metingen met de iSPEX. Het iSPEX-apparaat is ontwikkeld door onderzoekers en studenten van Universiteit Leiden, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Nederlandse Onderzoeksschool voor Astronomie, SRON en KNMI. Het meetapparaat is gebaseerd op technieken uit de sterrenkunde en het ruimteonderzoek. Met het geldbedrag van 100.000 euro worden de komende maanden 10.000 iSPEX-opzetstukjes voor smartphones gefabriceerd en verspreid onder vrijwilligers die overal in Nederland fijnstof gaan meten.

Het is de bedoeling dat er een landelijke meetdag in mei of juni 2013 plaats vindt waarop alle iSPEX-vrijwilligers hun smartphone met iSPEX naar een stuk heldere hemel richten. Het apparaatje meet de hoeveelheid fijnstof en de metingen worden automatisch doorgegeven naar een centrale database. Hierna worden de metingen geanalyseerd en geinterpreteerd. Het resultaat van deze metingen moet een kaart worden die de verdeling van fijnstof over Nederland laat zien. Fijnstof bestaat uit allerlei zwevende deeltjes die schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid.

Het belangrijkste doel van de Academische Jaarprijs is wetenschap op een toegankelijke manier voor een breed publiek te vertalen en de samenleving erbij betrekken. Dat aspect vond de jury van de Academische Jaarprijs 2012 bij het iSPEX-project zeer geslaagd.

De aan de Academische Jaarprijs verbonden Labyrint Publieksprijs is gegaan naar het team ‘Over-levende Noordpool’ van de Universiteit Groningen. Het plan is om met een boot vol wetenschappers, studenten en creatievelingen naar de absolute wildernis van de Noordpool af te reizen en het verhaal van de indrukwekkende leegte en pracht van de Noordpool over de hele wereld te verspreiden. Ook aan dit team is het KNMI verbonden geweest en een wetenschappelijke bijdrage geleverd.