Jan Pelleboer, weerman en dorpsmens

Op 10 november 1995 werd in het gebouw van het Nieuwsblad van het Noorden in Groningen in aanwezigheid van familie en weermannen het boek "Jan Pelleboer, weerman en dorpsmens" gepresenteerd. Het boek over de op 18 juli 1992 overleden weerman draagt er zeker toe bij dat de bekende weerman nooit aan de vergetelheid wordt onttrokken. Terecht, want Jan Pelleboer was een unieke persoonlijkheid.

De redactie van dit boek over "de Pel" was in handen van Ab Odding (sinds 1956 samen met Jan redacteur van het Eelder weekblad "Dorpsklanken") en dorpsgenoot Cathrinus Schaafsma. "Voor Eelde staan de moord op Kennedy en de dood van Pelleboer op één lijn"; dit citaat uit de inleiding maakt meteen duidelijk hoe belangrijk Pelleboer als dorpsmens was. Maar de meeste onder ons kennen Pelleboer natuurlijk als de populaire weerman met zijn opvallende stemgeluid, zijn gevoel voor humor en zijn kwaliteiten als weervoorspeller en klimatoloog. Pelleboer had een onvoorstelbaar geheugen als het ging om weerfeiten. Zijn grote bekendheid kreeg hij vooral door de TROS op (toen nog) Hilversum 3 genoemd, waarin hij temidden van zeer populaire programma's, zoals de top 40, de weersverwachting presenteerde. De stem van Pelleboer schalde door heel Europa dankzij de Wereldomroep en de luistercijfers vlogen omhoog als Pelleboer in de ether was.

Over Pelleboer zijn zoveel anekdotes te vertellen dat het moeilijk is een keuze te maken. De auteurs hebben dat aan den lijve ondervonden, want ze de helft moesten weglaten om te voorkomen dat het boek het formaat van een encyclopedie zou krijgen. Toch beslaat het boek nog 180 bladzijden, waarin de lezer trekt langs een enorme stoet van bekende Nederlanders trekt, die allemaal iets met Pelleboer hadden.

Pelleboer werkte vanaf oktober 1945 op het KNMI in Eelde en kreeg op 16 juni 1954 eervol ontslag. Hij wilde voor zichzelf beginnen en als KNMI-meteoroloog deed hij dat eigenlijk al een beetje. Tijdens een bezoek van de Koningin en de Prins aan Groningen zag Pelleboer een cumulonimbus die sterk uitgroeide. Op zijn advies werd de toch bekort, waardoor Hare Majesteit, reizend in een open wagen, nog juist voor de plensbui (de straten kwamen blank te staan) binnen was. Pelleboer belde op eigen houtje de politie en via de mobilofoon klonk zijn rampbericht door de stoet. Dat kon natuurlijk zo maar niet, meende de directie van het KNMI en de berisping uit De Bilt stak schriel af tegen het schriftelijke compliment van de hoofdcommissaris van politie. Maar dat voorval was niet de reden van zijn vertrek. Jan was in Eelde weerwaarnemer/observator en verantwoordelijk voor het bijhouden en rapporteren van het weer. Hij ambieerde echter een vak als (hoofd)meteoroloog, verantwoordelijk voor de opstelling, uitgifte en bewaking van weersverwachtingen en daarvoor was op Eelde geen plaats, schrijft oud-KNMI-meteoroloog Ton van Gils, die hem als hoofd meteo Eelde persoonlijk goed kende.

Na zijn vertrek bij het KNMI was Jan Pelleboer veertien jaar lang op zondagavond werkzaam als sportredacteur op de redactie van het Nieuwsblad van het Noorden, onder meer met sportcollega Jacques d'Ancona. Echt interesseren deed het hem niet en "de uitslag 0-1 werd wel eens 1-0 in de handen van Pelleboer. Wat maakt het ook uit.... " Vele bekenden uit de weerkunde schrijven in dit "Pelleboek" over hun herinneringen aan Pelleboer.

Cathrinus Schaafsma en Albert Odding. Jan Pelleboer, weerman en dorpsmens. Uitgeverij Profiel, Bedum. ISBN 90 5294 13 00.

(Uit: Weerspiegel, december 1995)