Klimaatmodellen houden superstorm voor mogelijk

Zeer uitzonderlijke omstandigheden, waarbij twee stormdepressies samenvloeien tot één depressie, kunnen leiden tot superstormen. Superstormen worden gekenmerkt door ongekende windsnelheden en zeer extreme neerslag.

In onze regio zijn ze nog nooit waargenomen. Klimaatmodellen geven aan dat ze nu in principe zouden kunnen optreden boven de Noord-Atlantische Oceaan. Door het broeikaseffect op de hooggelegen straalstroom kan het gebied waar ze voorkomen richting Europa verschuiven. Ook Nederland zou er dan mee te maken kunnen krijgen. De tekortkomingen van de huidige klimaatmodellen maken evenwel dat de kans op deze verschuiving nog niet goed kan worden bepaald.

Dat blijkt uit een door het KNMI begeleid onderzoek aan extreme winden en stormvloeden waarop onderzoeker Henk van den Brink gepromoveerd is aan de Universiteit Utrecht. Henk van den Brink promoveerde op 14 maart aan de Universiteit Utrecht op een onderzoek naar "Extreme winds and sea-surges in climate models". 

De resultaten zijn van groot belang voor het beheer van de dijken die het laaggelegen Nederland moeten beschermen tegen overstromingen. De overheid heeft wettelijke normen vastgesteld voor de hoogte van de dijken. De waterstand bij een zware storm in combinatie met springvloed (de hoogste stand die het getij kan bereiken) mag volgens de vastgestelde norm voor centraal Holland met een jaarlijkse kans van 1 op 10.000 (0,01%) tegen de grenzen van een overstroming komen.

De kans op dergelijke extreem zeldzame gebeurtenissen kan moeilijk uit directe waarnemingen worden afgeleid omdat de beschikbare reeksen veel korter zijn dan 10.000 jaar. Computermodellen hebben die beperking niet. Ze zijn volgens Van den Brink daarom bij uitstek geschikt om de risico-inschattingen te toetsen, en uiteindelijk, als de modellen verder verbeterd zijn, te verfijnen. Zijn eerste resultaten bevestigen dat de huidige normen nu volstaan.

Computermodellen kunnen ook rekening houden met toekomstige klimaatverandering als gevolg van de wereldwijde toename van de hoeveelheid broeikasgassen. Modellen kunnen zo een indruk geven van de gevolgen van klimaatverandering voor de hoogst mogelijke stormvloed. Van den Brink heeft laten zien hoe de modellen kunnen worden gebruikt om dergelijke verschuivingen in risico's in te schatten. Dat is van groot belang voor het vaststellen van de toekomstige eisen die aan de Nederlandse waterkeringen moeten worden gesteld.