KNMI doet mee aan de Beagle-reis

Begin september is de clipper 'Stad Amsterdam' voor een eenjarige reis op de sporen van Charles Darwin vertrokken. Bij deze door de VPRO georganiseerde reis is ook het KNMI betrokken. Tot de lading van de 'Stad Amsterdam' behoren ook drie Argo floats, eentje voor elke oceaan (Atlantic, Pacific, Indic).

De eerste float werd op 24 september gelanceerd en heeft inmiddels precies volgens planning zijn eerste meetgegevens geleverd.

Tot de lading van de Stad Amsterdam behoren drie Argo-floats. In de eerste tv-aflevering over de reis was te zien hoe ze door de NIOZ-medewerker Kees Veth aan boord gebracht werden.De Argo-floats meten geheel zelfstandig temperatuur (T) en zoutgehalte (S) van de oceaan en worden door het KNMI, in samenwerking met instituten uit vele andere landen, gebruikt om de toestand van de oceanen te monitoren.

Temperatuur en zoutgehalte zijn de twee belangrijkste parameters die de toestand van de oceaan beschrijven. Samen bepalen ze de dichtheid van het water (hoe warmer, hoe lichter en hoe zouter, hoe zwaarder) en daarmee de druk. Net zoals de hoge- en lagedrukgebieden in de atmosfeer, bepalen drukverschillen de stromingen in de oceaan en daarmee het transport van warmte. Verder bepaalt de dichtheid de zeehoogte, iets wat voor het laag liggende Nederland van bijzonder belang is.

De 'Stad Amsterdam' heeft drie Argo-floats aan bord, eentje voor elke oceaan (Atlantic, Pacific, Indic). De eerste float zal binnenkort de zee ingaan. Zijn meetgegevens kunnen dan het hele jaar door tijdens de regelmatige tv-uitzendingen gevolgd worden. Uiteraard zullen de metingen ook via de KNMI-website te volgen zijn, net zoals die van de 31 andere "KNMI-floats".

In tegenstelling tot de snelheid van het water zijn T en S relatief makkelijk te meten. Echter, de zee is groot en diep, er zijn maar weinig schepen, en scheepstijd is duur. Metingen van T en S zijn daarom schaars. De Argo-floats (soms ook boeien of profilers genoemd) bieden hier een uitkomst. Het zijn zelfstandig opererende instrumenten. Ze zijn relatief goedkoop (± 12.000 euro per stuk), makkelijk de zee in te krijgen (overboord gooien) en ze gaan zo'n drie á vier jaar mee. In die tijd meten ze om de tien dagen een profiel van T en S tussen het oppervlak en een diepte van 2 km.

Hun cyclus van 10 dagen ziet er als volgt uit: Vanuit het oppervlak gaan ze naar een diepte van 1 km. Hier "parkeren" ze, ver weg van scheepsschroeven en vissersnetten, voor ongeveer 9 dagen. Vervolgens duiken ze naar 2 km. Van daar uit beginnen ze hun 7 uur durende reis omhoog. Tijdens het opstijgen meten ze op ca. 70 vooringestelde dieptes T en S. Aan het oppervlak aangekomen seinen ze de meetgegevens via satelliet door naar een ontvangststation en verder naar een datacentrum. Het doorseinen duurt ongeveer een halve dag. De cyclus is nu compleet, en de profiler gaat weer terug naar zijn veilige parkeerdiepte.