De invloed van bosbranden op wolkenvorming en klimaatverandering. Dat is in het kort wat een internationaal team van wetenschappers gaat monitoren vanaf Ascension Island in de Atlantische Oceaan. In september gaat onderzoeker Martin de Graaf (KNMI en TU Delft) daar wolkenvorming bestuderen via lidar (radar met laserlicht).
In september vindt de grote meetcampagne CLARIFY-2016 (CLoud-Aerosol-Radiation Interactions and Forcing: Year 2016) plaats boven het zuiden van de Atlantische Oceaan. Dit om de invloed van bosbranden op wolkenvorming en het klimaat te onderzoeken. Een team van wetenschappers uit het Verenigd Koninkrijk, de VS, Frankrijk en Nederland zal met behulp van satelliet-, grond- en vliegtuigmetingen de eigenschappen van wolkendruppeltjes en rook gedetailleerd in kaart brengen.
De metingen kunnen samen met de vliegtuigmetingen inzicht geven hoe wolkendruppeltjes veranderen onder de aanwezigheid van kleine asdeeltjes
‘Wetenschappers van de TU Delft, het KNMI en Wageningen UR doen op Ascension Island, midden in de oceaan, metingen aan wolkeneigenschappen met een zogenoemde lidar (radar met laserlicht)' zegt onderzoeker Martin de Graaf van het KNMI en de TU Delft.
Wolken en wolkendruppels ontstaan als er voldoende vocht aanwezig is in de lucht, de temperatuur onder het condensatieniveau daalt (bijvoorbeeld als de lucht stijgt en de temperatuur afneemt) en er een zogenoemde condensatiekern aanwezig is.
‘Een druppeltje ontstaat namelijk bijna nooit spontaan, maar op een heel klein deeltje zoals een zoutkristalletje of bijvoorbeeld een asdeeltje’, licht De Graaf toe.
‘Boven de Atlantische Oceaan heb je een speciaal geval: er zijn namelijk heel veel deeltjes aanwezig in de vorm van rook van bosbranden in Afrika, die ontstaan tijdens de droge periode van de moesson. Afrika produceert tot wel 50% van de wereldwijd aanwezige rook uit vegetatiebranden en is daarmee veruit de grootste bron. De piek van branden en rook is in augustus en september.’
Wanneer deze rook zich vanaf het continent over de oceaan verspreidt, ontstaat een speciale situatie: de oceaan is op deze plek bijna altijd bedekt met wolken, omdat het zeewater ten westen van het continent erg koud is. Op deze plek bereikt koud, diep water het oppervlak, waardoor de atmosfeer erboven koud en vochtig is en wolken makkelijk ontstaan.
‘Hierdoor is dit de ideale plek om wolkenvorming te bestuderen onder invloed van veranderende concentraties rook. De aardse atmosfeer is altijd voor zo’n 60% bedekt met wolken, en een verandering daarin zou aanzienlijke klimaatgevolgen hebben, omdat wolken een zeer belangrijke temperatuurregulator zijn in het klimaat.’
De verwachte effecten van de rook op wolkenvorming zijn echter zeer uiteenlopend en beïnvloeden elkaar. Daardoor is het lastig om deze effecten te isoleren en te begrijpen hoe groot de invloeden zijn. De meetcampagne moet wetenschappers derhalve meer grip geven op de verschillende effecten en een nauwkeuriger beeld geven van de interacties tussen wolken, straling en kleine deeltjes, iets dat tot nu toe in klimaatmodellen relatief grote onnauwkeurigheden oplevert.
De zomer van 2024 heeft tot nu toe nog geen langdurige of intense hitte gekend. Vijf jaar geleden...
24 juli 2024 - KlimaatberichtDeze maand pakten dikke rookwolken zich samen boven de bossen in Oost-Canada. Binnen zeven dagen ...
23 juli 2024 - KlimaatberichtHet klimaat verandert en dat merken we bijna iedere dag. Het KNMI is de afgelopen jaren veranderd...
22 juli 2024 - NieuwsberichtHoera, het broeikaseffect is tweehonderd jaar oud! Of in ieder geval de eerste beschrijving ervan...
17 juli 2024 - Klimaatbericht