Koning Winter houdt zich koest in kerstklimaat

Wie aan Kerstmis denkt, denkt aan besneeuwde daken, witte boomtoppen en ijs op de sloten. Toch lijkt het erop dat de kerst van 2022 anders de boeken in zal gaan. Voor sneeuwliefhebbers misschien een domper, voor de energierekening een meevaller. Maar hoe realistisch is dit traditionele kerstweer eigenlijk nog in ons huidige klimaat?

Om het kerstklimaat van Nederland te bepalen, verdiepen we ons in het weer van het verleden. Temperaturen en neerslag wisselen echter sterk van dag tot dag. Om te bepalen of een specifieke dag warm, koud, droog of nat is voor de tijd van het jaar, worden dagwaarden daarom altijd vergeleken met de zogenaamde ‘decadenormaal’: de gemiddelde waarde over 30 jaar van een tiendaagse (of elfdaagse) periode. In ons geval gaat het om de laatste decade van het jaar (21 december – 31 december). 

Stijgende temperaturen 

Uit de decadenormaal van weerstation De Bilt blijkt dat de laatste dagen van het jaar in het huidige klimaat (1991-2020) gemiddeld een maximumtemperatuur van 6,3 graden hebben. Dit is hoger dan begin vorige eeuw (1901-1930), toen de gemiddelde maximumtemperatuur nog 5,2 graden bedroeg. Ook de minimumtemperatuur, die een indicatie geeft van de temperatuur in de nacht, is gestegen: waar de gemiddelde minimumtemperatuur tussen 1901 en 1930 met -0,2 graden nog onder het vriespunt lag, ligt deze nu 1,5 graden boven nul. Nachtvorst tijdens de kerst wordt dus steeds zeldzamer (Figuur 1). 

Dagen waarop het kwik de gehele dag niet boven het vriespunt uitkomt, zogenaamde ijsdagen, zijn door de jaren heen iets zeldzamer geworden (Figuur 2). Van de laatste 11 dagen van het jaar is er gemiddeld 0,9 een ijsdag. Begin vorige eeuw was dit aantal nog 1,2 en tussen 1961 en 1990 lag dit aantal met 1,7 nog hoger. De laatste keer dat een ijsdag voorkwam tijdens de kerst zelf is echter alweer een tijdje geleden: dit was namelijk voor Tweede Kerstdag het laatst het geval in 2000, en voor Eerste Kerstdag in 1994.