Koude, witte januari maar ook zacht

Een lange vorstperiode met sneeuw en soms een ijzige, krachtige wind, maar ook zacht met temperaturen die beter zouden passen bij het voorjaar. Zo kan het weer in januari 2013 getypeerd worden. Het was een koude maand, maar niet extreem koud en er waren enkele opvallend zachte dagen.

Januari 2013 was met een gemiddelde temperatuur van 2,0 graden in De Bilt koud. Normaal is 3,1 graden het gemiddelde. Op 10 januari begon een lange vorstperiode van zeventien dagen waarbij sneeuw viel, maar ook ijzel en ijsregen. Een hogedrukgebied boven Scandinavië zorgde hierbij voor een noordelijke- en later oostelijke aanvoer van koude lucht.

Op 14 januari noteerde De Bilt de eerste ijsdag (maximumtemperatuur onder het vriespunt) van in totaal twaalf opeenvolgende ijsdagen. Normaal komen er in januari in De Bilt drie ijsdagen voor. De laagste temperatuur werd gemeten op KNMI-meetstation Herwijnen op 16 januari. Na een heldere nacht was het daar boven een vers sneeuwdek min 18,0 graden.

Ondanks deze lange koude periode waarbij de sneeuw lang bleef liggen, was het geen officiële koudegolf. Daarvoor zijn er in De Bilt minimaal vijf ijsdagen met drie dagen strenge vorst nodig. In De Bilt dook het kwik echter maar twee dagen onder de min 10 graden. Wolken temperden namelijk vaak de nachtelijke afkoeling.

Tijdens de vorstperiode waren er twee sneeuwstoringen. Een kleine depressie boven de Engelse oostkust die zuidoostwaarts richting België trok, veroorzaakte in de avond en nacht van 14 op 15 januari een sneeuwstoring boven het zuidwestelijk deel van Nederland. Dat zorgde voor een pak sneeuw van meer dan 10 centimeter sneeuw, lokaal soms 15 centimeter. De sneeuwzone breidde zich geleidelijk uit over het zuiden en midden van het land en kwam tot stilstand in een strook van Noord-Holland naar Drenthe.

De langdurige sneeuwval zorgde voor veel overlast voor het weg-, lucht- en treinverkeer. De ochtendspits van 15 januari was met 923 kilometer file een van de drukste ooit. Overdag trokken de sneeuwbuien langzaam zuidwaarts weg.

Op 20 en 21 januari zorgde een lagedrukgebied dat vanuit Frankrijk naar het noorden trok, voor ijzel, ijsregen en sneeuw. De aangevoerde zachte lucht veroorzaakte op zondag en maandag in het zuiden van het land ijzel, ijsregen en regen dat op de bevroren ondergrond tot gladheid leidde.

In het midden en noorden van het land viel de neerslag in de vorm van sneeuw. In het noorden ging dit gepaard met een krachtige, ijzige oostenwind wat stuifsneeuw en sneeuwduinen tot gevolg had. Deze extreme weeromstandigheden waren aanleiding om drie codes oranje uit te geven in korte tijd.

Op 27 januari viel de dooi snel in nadat op 25 januari een zuidelijke stroming richting Nederland op gang kwam en geleidelijk minder koude lucht het land binnen stroomde. Een eerste zwakke storing veroorzaakte nog lichte sneeuw op 26 januari. Een dag later nam de wind toe en een tweede storing bracht regen en zachte lucht. Daardoor verdween het sneeuwdek binnen een dag.
De laatste dagen van januari verliepen ronduit zacht. In Eindhoven was het op 30 januari alweer 13,9 graden, de hoogst gemeten temperatuur van deze maand. Met een vrij krachtige zuidwestelijke stroming passeerden regenstoringen Nederland en waaide het soms hard.

De hoeveelheid zonneschijn was in januari normaal: een landelijk gemiddelde van 60 uur terwijl 62 uur het langjarig gemiddelde is. Wel was het grote verschil in zonuren opvallend tussen het oosten en westen van het land. Terwijl het in het westen vrij zonnig was, overheerste in het oostelijk deel van het land de bewolking. Het KNMI-station Twenthe is met 30 uur het minst zonnig geweest. Het zonnigst was het in Rotterdam met 90 zonuren.

Maandoverzicht (mow) januari 2013
http://www.knmi.nl/klimatologie/mow/pdf/mow_201301.pdf