Langdurige overstromingen Vietnam niet te wijten aan klimaatverandering

In Centraal Vietnam volgden in oktober 2020 een vijftal stormen elkaar in rap tempo op. In twee weken viel een recordhoeveelheid regen met langdurige overstromingen tot gevolg. In tegenstelling tot de extreme regenval in juli van dit jaar in België, Duitsland en Limburg blijkt klimaatverandering slechts van beperkte invloed te zijn geweest op dit weerextreem in Vietnam. Ook in een wereld zonder opwarming zouden dergelijke overstromingen met evenveel kans op kunnen treden. Dit blijkt uit onderzoek van World Weather Attribution onder leiding van het KNMI.

Stormen brachten veel neerslag

Twee depressies en drie orkanen veroorzaakten in oktober 2020 hevige neerslag in Centraal Vietnam. Dit resulteerde in langdurige overstromingen en landverschuivingen die aan meer dan tweehonderd mensen het leven kostte.

Dat er over meerdere dagen hevige neerslag viel is van grote invloed op de langdurige overstromingen. Deze waren het ergst tussen 17 en 20 oktober, zo'n 15 dagen nadat op 6 oktober de eerste storm met veel neerslag aan land kwam. De grond raakte verzadigd en bekkens en rivieren overvol waardoor de extra regen al snel tot overstromingen leidde. 

Dagelijkse regenval is extremer geworden

Een belangrijke vraag is of klimaatverandering het optreden van een dergelijke hoeveelheid regen in 15 dagen tijd waarschijnlijker heeft gemaakt. Als dat zo is, neemt bij verdere opwarming de kans op een dergelijk extreem toe met alle gevolgen van dien. Voor Centraal Vietnam is in eerder onderzoek vastgesteld dat door de opwarming van de aarde de jaarlijkse maxima in dagelijkse neerslag zijn toegenomen. Deze toename hangt samen met de toename van de hoeveelheid waterdamp in een warmere atmosfeer (7% per graad opwarming boven de oceanen). 

Extreme dagsommen van neerslag hangen samen met het overtrekken van een enkel weersysteem. Maar ook al nemen de extreme neerslaghoeveelheden uit een enkel weersysteem toe, extreme neerslaghoeveelheden in 15 dagen kunnen toch gelijk blijven of zelfs afnemen. Dat is bijvoorbeeld het geval als de kans op meerdere weersystemen achter elkaar afneemt. Daarom hebben we 15-daagse neerslagsommen nu nader onderzocht. 

Geen trend in waargenomen 15-daagse neerslagsommen

Het Vietnam Institute of Meteorology Hydrology and Climate Change heeft voor deze analyses de neerslaggegevens van stations aan het KNMI ter beschikking gesteld. Deze stations hebben verschillende begindata, variërend van 1961 tot 1980. In deze meetgegevens kunnen we geen significante verandering in extreme 15-daagse neerslagsommen terugvinden. Volgens onze beste schatting heeft de extreme 15-daagse neerslag in oktober 2020 een herhalingstijd van ongeveer eens in de 80 jaar.

Ook klimaatmodellen laten geen significante toename zien

Ook in berekeningen van klimaatmodellen leidt de opwarming van de aarde vanaf 1900 tot nu niet tot een significante verandering in de extreme 15-daagse neerslagsommen in Centraal Vietnam. De berekende gemiddelde 15-daagse neerslagsommen veranderen ook niet duidelijk tussen 1900 en nu, de schatting hiervan loopt van 8% minder neerslag tot 8% meer neerslag. Deze grote onzekerheidsmarge maakt dat we een 7% neerslagtoename per graad opwarming ook voor 15-daagse neerslagsommen niet uit kunnen sluiten. 

Overstromingen niet te wijten aan klimaatverandering

Klimaatverandering speelt dus (nog) niet bij alle soorten weersextremen een grote rol. In het geval van de 15-daagse neerslag over Centraal Vietnam is de natuurlijke variabiliteit, de natuurlijke variaties in het weer en de weersystemen, vooralsnog belangrijker dan de klimaatverandering als gevolg van menselijke activiteiten. 

KNMI-klimaatbericht door Sjoukje Philip, Sarah Kew en Linh Nhat Luu