Lente extreem droog, zonnig en zacht

Het voorjaar was 2011 was het droogste en zonnigste ooit. Gemiddeld over het land viel 49 mm neerslag tegen 172 mm normaal. Dat is minder dan in het extreem droge jaar 1976. De drie voorjaarsmaanden leverden toen landelijk 69 mm, tot voor kort de kleinste hoeveelheid van de meetreeks sinds 1901.

Ook de zon scheen met landelijk gemiddeld dit voorjaar 713 uur tegen 517 uur normaal meer dan ooit. Het record stond op naam van de lente van 2007 met 662 uur zon die hiermee naar de tweede plaats verhuist. De lente van 1990 staat nu met landelijk 654 uur zon op de derde plek van de zonnigste seizoenen. In De Bilt scheen de zon ongeveer 685 uur en ook dat is meer dan eerder in de meetreeks. De kust zag de meeste zon met in Zeeland lokaal ruim 750 zonuren. Dat zijn waarden die zelfs op veel plaatsen aan de Spaanse zuidkust aan de hoge kant zouden zijn.

Door het zonnige weer verdampte veel vocht. In combinatie met de weinige neerslag die er viel leidde dat tot de droogte waarmee we te kampen hebben. Het KNMI hanteert als maatstaf voor de droogte het neerslagtekort. Dat wordt berekend uit de hoeveelheid water die verdampt verminderd met de hoeveelheid neerslag. Het landelijk neerslagtekort was aan het einde van de lente al opgelopen tot 135 mm. Dat is een stuk hoger dan het tekort van 110 mm in recordjaar 1976. De voorjaarsdroogte van 2011 is daarmee erger dan ooit. Om het tekort weg te werken moet het zeker twee weken achtereen flink regenen waarbij grootschalig zo’n anderhalve maandsom valt.

De afgelopen maanden was het meestal ook warm. In De Bilt bedroeg de gemiddelde temperatuur over de lente 11,0 graden tegen 9,5 graden als norm (langjarig gemiddelde over 1981-2010). Daarmee was het voorjaar op één na het warmste in ruim drie eeuwen. Sinds het begin van de reguliere weermetingen in ons land in 1706 was alleen het voorjaar van 2007 met gemiddeld 11,7 graden nog een stuk warmer. De Bilt noteerde 25 warme dagen (20,0 graden of hoger) en 5 zomerse dagen (25,0 graden of hoger). Op de valreep, op 30 mei werd in het zuiden en zuidoosten 30 tot 31 graden (31,4 graden in Arcen) gemeten, waarmee ook de eerste tropische dag van het jaar op de kaart is gezet.

Mei warm, droog en zonnig
Mei was een vrij warme lentemaand met in De Bilt een gemiddelde temperatuur van 14,0 graden tegen normaal 13,1 graden. In totaal werden in De Bilt twaalf warme dagen genoteerd, tegen 10 normaal. Op drie dagen werd het zomers warm, precies het normale aantal.

Mei was een zonnige maand met gemiddeld over het land 266 zonuren tegen 213 uren normaal. Het KNMI station Hoek van Holland registreerde met 288 uren de meeste zonneschijn. De minst zonnige plaatsen bevonden zich in het midden en oosten van het land. In De Bilt kwam de maandsom uit op 252 zonuren tegen 207 normaal.

Gemiddeld over het land is in mei 25 mm gevallen, tegen een langjarig gemiddelde van 61 mm. Langs de westkust en in het zuidoosten viel op een aantal plaatsen minder dan 10 mm. Het natst was mei in het noordoosten van het land met 40 tot ruim 60 mm regen. In De Bilt werd 31 mm geregistreerd, tegen 62 mm normaal. Ook maart en april waren zeer droog. De geringe hoeveelheid neerslag in combinatie met de grote verdamping, veroorzaakt door het veelal zonnige weer, heeft geleid tot een voor de tijd van het jaar record hoog potentieel neerslagtekort. Aan het einde van de maand mei bedroeg het landelijk gemiddelde neerslagtekort 135 mm, een stuk hoger dan de 110mm in 1976, het jaar met de hoogste tekort tot nu toe..

Minste zee-ijs ooit
Bij de wereldwijde blik van het weer valt vooral de geringe hoeveelheid zeeijs van het noordelijk halfrond op. Voor de meimaand was het zelfs de kleinste hoeveelheid zee-ijs ooit gemeten, dat wil zeggen sinds het begin van de meetreeks in 1979. Met de oplopende temperatuur de komende zomer smelt het zee-ijs uiteraard verder tot in september het minimum wordt bereikt. De geringe hoeveelheid ijs in mei zegt echter niets over de omvang van het zee-ijs dat in september te verwachten is omdat de rand van het ijs nu veel zuidelijker ligt dan in september. Ook de hoeveelheid sneeuw op het noordelijk halfrond in de afgelopen mei was opvallend klein en hoort tot de geringste van de meetreeks. Dit hangt samen met het relatief warme weer in het noordpoolgebied in de afgelopen maanden.