Lente in Nederland vroeg

De lente begint in Nederland en Noord-Duitsland eerder dan waar dan ook zo ver naar het noorden. Ook begint de lente nu gemiddeld drie weken eerder dan een eeuw geleden.

Wanneer begint de lente?

De astronomische lente begint als de dag en nacht precies even lang zijn, rond 20 maart. Meteorologen en klimatologen definiëren het begin van de lente op 1 maart, omdat het weer dan vaak, maar lang niet altijd, lente-achtig begint te worden. Je kunt ook een definitie op basis van het weer nemen. Hier hebben we de eerste week met gemiddelde maximumtemperatuur boven de 15 graden gekozen. Een weekgemiddelde is gekozen om een of twee warme dagen, zoals dit jaar in februari, niet het begin te laten bepalen. De 15 graden is een subjectieve maat voor lekker lenteweer. Andere grenzen geven vrijwel dezelfde resultaten, maar verschoven in de tijd.

Kaart van het begin van de lente

Figuur 1 laat de datum zien waarop gemiddeld over 1979-2018 voor het eerst een weekgemiddelde boven de 15 graden uitkomt  Ver naar het zuiden is het de hele winter door boven de 15 graden (paars), richting het noorden wordt de datum steeds later in het jaar totdat ver in het noorden die grens ook in de zomer niet gehaald wordt (wit). Als je inzoomt op Europa (figuur 2) zie je dat de lente in Nederland en Noord-Duitsland eerder begint dan in gebieden ten oosten en westen daarvan, gemiddeld in de eerste week van april.

In het oosten van Europa ligt dan vaak nog sneeuw, en duurt het even voordat die gesmolten is en de temperatuur kan gaan stijgen. Ditzelfde speelt in Noord-Amerika, waar veel Canadezen nu nog tegen een dikke laag sneeuw aankijken terwijl ze zuidelijker wonen dan wij. Direct ten westen van Nederland is de lente later door de Atlantische Oceaan: oceanen warmen slechts langzaam op na de winter. Veel verder weg aan de westkust van Noord Amerika begint de lente ook later omdat de Stille Oceaan geen warme stroming zo ver naar het noorden heeft als de warme Golfstroom naar Europa.

Nederland ligt dus optimaal voor een vroeg voorjaar voor zijn breedtegraad. Alleen naar het zuiden begint de lente eerder.

Trend in het begin van de lente

De datum van de eerste week met weekgemiddelde temperatuur boven de 15 graden is ook duidelijk eerder in het jaar komen te liggen, zie figuur 3. Een eeuw geleden was dit gemiddeld rond half april, maar tegenwoordig schommelt het rond de laatste week van maart, twee tot drie weken eerder. Dit is een logisch gevolg van de opwarming van de aarde en dus ook van Nederland. 

 

KNMI-klimaatbericht door Geert Jan van Oldenborgh