Meetcampagne uit vliegtuigen over rol wolken in klimaat

In april is de eerste van een serie van drie omvangrijke meetexperimenten begonnen, die meer duidelijkheid moeten brengen over de rol van wolken in ons weer en klimaat. Als er voldoende bewolking is, die bovendien aan bepaalde voorwaarden voldoet, worden ook wolkenmetingen gedaan vanuit vliegtuigen, die speciaal voor dit onderzoek meetvluchten uitvoeren. Het uiteindelijk doel van het project is de beschrijving van wolken in de huidige weer- en klimaatmodellen te verbeteren.

De invloed van bewolking op het veranderen van het klimaat vormt nog een belangrijke bron van onzekerheid. Dat is vooral te wijten aan het gebrek aan wolkenwaarnemingen waaraan de modellen, waarin deze gegevens worden verwerkt, kunnen worden getoetst. Het "CLARA-project" (Clouds and Radiation) wordt georganiseerd door het KNMI, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), het Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN) en de Technische Universiteit Delft (TUD) en is mogelijk door een financiele ondersteuning van het Nationaal Onderzoek Programma Mondiale Luchtverontreiniging en Klimaatverandering (NOP). In totaal zijn negen instellingen met ongeveer dertig medewerkers uit binnen en buitenland betrokken bij het project.

Tijdens de meetcampagnes worden vliegtuigmetingen in de wolken gecombineerd met onder andere radar-, laser- en infrarood-metingen vanaf de grond. Bovendien worden extra metingen verricht van wind, temperatuur, vochtigheid en met radiosondes (weerballonnen). Wolken worden ook door satellieten waargenomen en het KNMI wil met dit onderzoek komen tot een betere beschrijving van wolkeneigenschappen uit satellietbeelden. De doelstellingen van de andere betrokken instellingen zijn: onderzoek van de invloed van industriele verontreiniging op bewolking, afleiding van grootheden als waterinhoud en druppelgrootte uit radarmetingen en meting met behulp van laser-technieken van optische eigenschappen van wolken.

Tijdens de speciale vluchten, die voornamelijk boven Delft en het KNMI-wolkenmeetnet in Midden-Nederland worden uitgevoerd, wordt vanuit het vliegtuig onder andere de druppelgrootte-verdeling gemeten. De druppelgrootte is van cruciale betekenis bij het analyseren van metingen vanaf de grond en vanuit satellieten. Het meetvliegtuig zal op verschillende hoogten binnen de wolken, trajecten van ongeveer vijftig kilometer afleggen. Het CLARA-project voorziet in drie meetcampagnes en een analyse fase. De eerste campagne vindt plaats van 15 tot 27 april en daarna volgen in augustus en november de volgende meetcampagnes.