Meteosat-8 legt asteroïde vast

De weersatelliet Meteosat-8 heeft de binnekomst van een asteroïde, die op 7 oktober boven het noorden van Sudan de dampkring binnenkwam, kunnen detecteren. Het intreden van de brokstukken in de dampkring ging gepaard met een spectaculaire lichtshow.  

Asteroïde 2008 TC3 kwam de atmosfeer op 7 oktober boven het noorden van Sudan in Afrika om 2.46 UTC binnen met een snelheid van 12,8 kilometer per seconde. Deze asteroïde zou de aarde niet rakelings passeren maar daadwerkelijk de aardse atmosfeer raken en om als zeer heldere vuurbol grotendeels te verbranden. Dergelijke heldere meteoren worden enkele malen per jaar waargenomen maar,  in tegenstelling tot de ‘gebruikelijke‘ meteoren, kon nu van tevoren uitgerekend worden waar 2008 TC3 de aardatmosfeer binnen zou treden. Bij binnenkomst wordt de lucht in de aardse atmosfeer samengeperst waardoor de brokstukken worden verhit en een vuurbal ontstaat. Asteroïden, die de aardse atmosfeer binnendringen, genereren volgens seismoloog en expert op het gebied van atmosferisch geluid Läslo Evers van het KNMI naast licht ook infrageluid. Omdat de objecten sneller reizen dan het geluid doorbreken ze, net als een supersoon vliegtuig, de geluidsbarrière. Deze schokgolf is op korte afstand hoorbaar, maar reist nog honderden kilometers verder als onhoorbaar infrageluid. Vele asteroïden en meteoroïden bereiken het aardoppervlak niet, maar ontploffen op enkele tientallen kilometers hoogte in de atmosfeer. Hierbij komt nog eens veel extra infrageluid vrij. De grotere objecten, van enkele meters doorsnede, wekken net zoveel infrasone energie op als een nucleaire test.

De energie die vrijgekomen is bij de ontploffing van asteroïde 2008 TC3, wordt geschat op 1 à 2 kiloton TNT (ter vergelijk, de atoombom “Fat man” op Nagasaki had een explosieve kracht van rond de 20 kiloton TNT). Het infrageluid van  asteroïde 2008 TC3 is gemeten in Kenia. Hier ligt een meetpost voor infrageluid die gebruikt wordt voor de verificatie van het kernstopverdrag. Wereldwijd wordt een netwerk van 60 infrageluid meetpunten ingericht om bovengrondse kernbomproeven te detecteren.

KNMI informeert KLM
Een half uur voor de verwachte inslag informeerde luchtvaartmeteoroloog Jacob Kuiper van het KNMI de KLM die op dat moment enkele vluchten boven Afrika uitvoerde, waaronder vlucht 592 op weg van Johannesburg naar Amsterdam.

"De piloten van deze vlucht voerden de verwachte meteoorpositie in hun navigatiesysteem in om daarmee zo nauwkeurig mogelijke de plaats te bepalen waar men moest kijken om het lichtverschijnsel te zien. Vanaf 02.44 UTC werd de hemelstreek vlak boven de horizon in het oostnoordoosten secuur in de gaten gehouden. Om ongeveer 0245 UTC+40 sec zag men op de bewuste positie plotseling de horizon en een stukje van de hemel erboven oplichten, alsof er achter de horizon iets leek te ontploffen. Over een breedte van ongeveer 10 graden lichtte de hemel daar in ruwweg anderhalve seconde twee tot drie keer op. De kleuren varieerden daarbij tussen geel en rood.

De meteoor zelf is door de piloten niet gezien omdat zij op dat moment op ongeveer 800 nautical miles (bijna 1500 km ) afstand waren van het object. De meteoor bevond zich vanuit hun positie achter de horizon of werd door de onderste lagen van de dampkring aan het oog onttrokken. Het meerdere malen oplichten duidt waarschijnlijk op het in stukken breken van het hemellichaam waarbij de overblijvende delen afzonderlijk exploderen. Het feit dat de lichtexplosies toch tot op deze grote afstand zeer duidelijk konden worden waargenomen, duidt er op dat de betreffende verschijning zeer helder moet zijn geweest".

Het binnentreden van buitenaards materiaal in de aardatmosfeer komt volgens Jacob Kuiper veel vaker voor. Nu was het echter voor het eerst dat een dergelijk object is ontdekt voordat hij opbrandde in de dampkring. De gewaarschuwde twee KLM piloten zijn, voor zover nu bekend de enige en unieke ooggetuigen geweest van dit verschijnsel.