Meteosat satelliet volgt zonsverduistering

De zonsverduistering van 29 maart was vooral aan de Hollandse kust goed te zien. Landinwaarts land kon de hap uit de zon tussen de wolken door worden waargenomen. In ons land was om 12u40 MEZT 33% van de zon door de maan verduisterd.

In delen van Afrika en Azië en een smal gebied van de Middellandse Zee tussen Kreta en Cyprus en over Turkije en Georgië was de zonsverduistering totaal. De weersatelliet Meteosat MSG volgde de zonsverduistering op de voet. De Europese satellietorganisatie Eumetsat maakte een animatie van beelden van de satelliet.

Sterrenkundige Theo Jurriëns uit Groningen is volgens het ANP lyrisch over wat hij met een groep sterrenkundigen in Libië zag. Meteoroloog Jacob Kuiper van het KNMI zag de zonsverduistering vanaf de Turkse zuidkust. Het weer was optimaal, een verademing na het slechte weer van de afgelopen weken in Turkije. Fotograaf Robert Hoetink maakte in Turkije een fotomontage van het verloop van de zonsverduistering die hierbij is afgebeeld.

Wat gebeurt er bij een zonsverduistering?
Bij een zonsverduistering staan zon, maan en aarde op één lijn, waardoor de schaduw van de maan over de aarde strijkt. Het is dan nieuwe maan. De zon en de maan, toevallig aan onze hemel vrijwel even groot, zijn dus de hoofdrolspelers. Vroeger dacht men dat een zonsverduistering invloed had op het weer en een aankondiging was van een regentijd. Een zonsverduistering in het voorjaar zou gunstig zijn voor de oogst. Inmiddels zijn zulke ideeën achterhaald. Tijdens een totale zonsverduistering verandert er door het wegvallen van zonnestraling wel wat in het weer. De temperatuur gaat tijdelijk omlaag en ook de luchtdruk varieert iets wat lokaal aanleiding geeft tot een eclipswind. Een gedeeltelijke zonsverduistering, zoals in 2006 in ons land, heeft te weinig invloed voor zulke effecten. 

Volgende zonsverduistering op 1 augustus 2008
Zonsverduisteringen komen regelmatig voor. In de Benelux staat de eerstvolgende op 1 augustus 2008 op het programma. Veel zullen we daar niet van zien want hier gaat dan maar 23% van de zon schuil achter de maan. Alleen in een deel van Siberië en China is de zonsverduistering van 2008 totaal. Op 4 januari 2011 en op 20 maart 2015 kunnen we in onze regio gedeeltelijke zonsverduisteringen verwachten waarbij 86% van de zon schuil gaat achter de maan. De eerstvolgende totale zonsverduistering krijgt Nederland pas op 7 oktober 2135!

Verloop zonsverduistering 29 maart 2006
De centrale lijn van de totale verduistering van 29 maart 2006 lag bij zonsopkomst om 10u35 Middeneuropese zomertijd (MEZT) bij de Atlantische kust in het uiterste noordoosten van Brazilië. Na oversteek van de Atlantische Oceaan liep de zone van de totale eclips in Afrika door Ghana, Togo, Benin, Nigeria, Niger, Tsjaad, Libië en het uiterste noordwesten van Egypte. Vervolgens liep de maanschaduw verder naar het oosten van de Middellandse Zee tussen Kreta en Cyprus, over Turkije, Georgië en Kazachstan. De totale zonsverduistering eindigde om 13u47 MEZT aan de grens tussen Rusland en Mogolië. De totaliteitszone was maximaal 189 kilometer breed. In het zuiden van Libië duurde de totale zonsverduistering het langst: 4 minuten en 7 seconden, aan de noord-Libisch/Egypische grens 3 minuten en 58 seconden. Aan de Tukse zuidkust maximaal 3 minuten en 45 seconden.

Eclips maakt deel uit van Sarosreeks
De eclips van 29 maart hoort tot de sarosreeks, waarin over bijna twee eeuwen (10 sarossen) een verduistering plaatsvindt met een totaliteitsduur van meer dan 7 minuten. De totale zonsverduistering van 16 juli 2186 wordt dus een zeer langdurige van 7 min 28 sec. Na drie sarossen (30 april 2060) ligt de totaliteiszone weer op bijna dezelfde plaats als die van 29 maart 2006 in Libië en Turkije. 

Zenit over zonsverduistering
Het populair wetenschappelijke tijdschrift Zenit besteedt in het maartnummer veel aandacht aan de zonsverduistering. "Iedere eclipsganger weet het: waar het om gaat is het moment van de totaliteit, de 'zwarte zon' omkranst door de corona. Wie meerdere keren een totale eclips heeft mogen aanschouwen, weet dat die corona telkens anders is. Van de tientallen eclipsen die de afgelopen eeuwen zijn gedocumenteerd zijn er geen twee gelijk. Hoe de corona gezien en ervaren wordt, hangt onder meer af van de toevallige weersomstandigheden, de plaatselijke condities (de geografie van de omgeving) en zeker ook van het gezelschap waarin men verkeert". Aldus Mat Drummen van de Stichting De Koepel die uitleg geeft over de corona. Kees Floor belicht de satellietbeelden waarop zonsverduisteringen zijn te zien en beschrijft een stofstorm die eind vorig jaar op de locatie van de eclips woedde.

Bron: Sterrengids 2006 en Zenit (maart 2006), Stichting De Koepel, Utrecht