Noord-Italië steeds vaker geteisterd door grote hagelstenen

In Noord-Italië is het aantal buien met grote hagelstenen sinds de jaren 50 verdrievoudigd. Buiten Europa lijkt de kans hierop juist af te nemen. Dat blijkt uit onderzoek van het European Severe Storms Laboratory. In Nederland is geen duidelijke trend zichtbaar.

Zware onweersbuien dit jaar in Noord-Italië met record grote hagel

Zware onweersbuien met windstoten en grote hagel zorgden in juli voor doden en veel schade in de Alpenlanden en de noordelijke Balkan (figuur 1). Burgers kunnen hun weerwaarnemingen melden bij de European Severe Weather Database (ESWD). Het European Severe Storms Laboratory (ESSL) beheert en controleert de waarnemingen. Het ESSL bevestigt dat op 19 juli hagelstenen zijn gevallen zo groot als kleine meloenen met een doorsnede van 16 centimeter, in de omgeving van Venetië. Hiermee werd het oude Europese record van 15 centimeter uit Roemenië in 2016 verbroken. Op 24 juli was het weer raak met stenen van 19 centimeter doorsnede. Die dag was er ook grootschalige schade bij Nederlandse toeristen aan het Gardameer, die met bussen terug naar Nederland zijn gebracht.

Het wereldrecord staat overigens op 20 centimeter doorsnede, gemeten in 2003 in South-Dakota, Verenigde Staten. In Nederland heeft de grootste hagelsteen, gemeld in de ESWD (en als plausibel verklaard), een doorsnede van 10 centimeter, uit een bui die op 23 juni 2016 over Noord-Brabant trok. De Wereld Meteorologische Organisatie houdt overigens geen officiële registratie bij. 

In Noord-Italië sterkste toename in grote hagel wereldwijd

Het aantal waarnemingen in het verleden van hagel wereldwijd is beperkt. Het ESSL heeft daarom een nieuwe methode ontwikkeld om indirect iets te kunnen zeggen over het het aantal hagelbuien. Zo kunnen ze iets zeggen over hoe het aantal hagelbuien in Europa en elders in de wereld in de afgelopen zeventig jaar is veranderd (figuur 2). Alleen in Europa blijkt grote hagel duidelijk toegenomen en wereldwijd juist afgenomen. In 2022 kwamen wereldwijd de meeste buien met hagel groter dan 5 centimeter voor in Zuidwest-Frankrijk (+216 procent meer dan gemiddeld over 1992-2022), Oost-Spanje (+160 procent) en Noord-Italië (+135 procent). In Noord-Italië is in de afgelopen zeventig jaar het aantal buien met hagelstenen groter dan 5 centimeter het meest toegenomen, namelijk drie keer zo veel in 2012-2021 ten opzichte van de jaren vijftig (figuur 3).