Noordwestenwind brengt buien over warm zeewater

Na de sneeuw van vorige week hadden we afgelopen dagen meestal regenbuien vanaf de Noordzee. Deze ontstaan bij een noordwestelijke stroming waarbij relatief koude lucht vanaf de noordelijke oceaan over relatief warm zeewater van de Noordzee stroomt. Of we vaker noordwestenwinden kunnen verwachten in een toekomstig klimaat is nog niet duidelijk. Wel worden de buien intenser door de opwarming van de aarde.

Noordwestenwind

Een noordwestelijke stroming ontstaat vaak tussen een hogedrukgebied bij Engeland en een lagedrukgebied boven Scandinavië (Figuur 1). De grondlegger van het KNMI, Buys Ballot, omschreef deze wetmatigheid passend: “Als je op het noordelijk halfrond met je gezicht in de wind staat, bevindt een hogedrukgebied zich links en een lagedrukgebied rechts”.

Honingraat

De noordwestelijke stroming voert koude arctische lucht naar het zuiden. Met name in nazomer, herfst en vroege winter ontstaat er een groot temperatuurverschil tussen het relatief warme zeewater en de koude bovenlucht. Deze situatie is instabiel en er ontwikkelen zich sterke, verticale bewegingen. In warme stijgbewegingen condenseert de waterdamp tot wolken en ontstaat er regen, in de daalbewegingen droogt de lucht uit en ontstaan er opklaringen. Zo ontstaan er talrijke buien die zich in een soort honingraatstructuur organiseren, convectiecellen genoemd (Figuur 2).  De stroming voert de winterse buien het land op en als de instabiliteit groot genoeg is, gaan ze zelfs gepaard met onweer (Figuur 3).

Klimaatverandering

Uit berekeningen met klimaatmodellen blijkt dat in een opwarmend klimaat de buien heftiger worden.  De instabiliteit in de buien neemt toe met 14 procent per graad opwarming. Onduidelijk is nog of we vaker noordwestelijke stromingen zullen krijgen en hoeveel de Noordzee zal opwarmen. Wel is duidelijk dat de kans op sneeuw door de opwarming sterk afneemt.

KNMI-klimaatbericht door Ruben IJpelaar