Oktober 2003: koudste in dertig jaar

Voor het eerst sinds lange tijd was het weer eens koud: oktober is in dertig jaar niet zo koud geweest. De Bilt berekende een gemiddelde temperatuur van 7,5 graden tegen 10,3 normaal (gemiddeld over 1971-2000). Daarmee was oktober de koudste sinds 1974 (7,0 graden). In de afgelopen ruim honderd jaar was de maand slechts vier keer nog kouder. Het koudst was oktober in 1905 en in 1922 met een maandgemiddelde van 6,5 graden.

Vooral de nachten waren een stuk kouder dan gewoonlijk in deze maand: De Bilt berekende een gemiddelde temperatuur van circa 2,8 graden, wat bijna vier graden lager is dan normaal. Op 8 dagen daalde de temperatuur onder nul tegen slechts één normaal. In het noordoosten van ons land kwam het plaatselijk 14 dagen achtereen elke dag tot vorst, voor Eelde een nieuw record sinds het begin van de metingen in 1908. In de nacht van 23 op 24 oktober werd op de vliegbasis Twenthe -8,5 graden gemeten, een evenaring van de laagste temperatuur ooit ergens in ons land in deze maand gemeten. De 24e oktober was ook als geheel een uitzonderlijk koude dag met zelfs een etmaalgemiddelde onder nul. De Bilt noteerde gemiddeld over 24 uur -0,2 graden. Alleen op 26 oktober 1905 (-0,8 graden) en 27 oktober 1950 (-0,4 graden) lag het etmaalgemiddelde hier in oktober ook onder nul.De maand was niet alleen koud maar ook zeer zonnig. De zon scheen gemiddeld over het land 152 uren tegen 105 normaal. Vooral het tijdvak van 11-20 oktober was uitzonderlijk zonnig, met 75 uur op twee na de zonnigste decade sinds het begin van de metingen. In De Bilt scheen de zon 148 uren waarmee deze maand een plaats verovert in de top tien van zonnigste maanden sinds 1901. Het zonnigst was het in het noordwesten met 172 uren zon. Gemiddeld over het land viel 75 mm neerslag wat vrijwel normaal is. Op 24 oktober vielen er op veel plaatsen enkele centimeters sneeuw wat heel bijzonder is zo vroeg in het najaar. De laatste keer gebeurde dat op 13 oktober 1975, de vroegste sneeuwdatum in ons land.

Records in Europa
Niet alleen in ons land zijn lage temperaturen gemeten. Het KMI in het Belgische Ukkel spreekt van een uitzonderlijk koude oktober, wat betekent dat een dergelijke afwijking slechts eens in de dertig jaar voorkomt. In Duitsland was het op verschillende plaatsen de koudste oktober sinds het begin van de waarnemingen. Fassberg noteerde op 24 oktober -10,4 graden, lager dan ooit gemeten in oktober. Het Zwitserse Zürich had op 24 oktober zelfs een ijsdag met een maximum van -0,3 graden. Sinds het begin van de metingen in 1882 was een hele dag vorst hier niet voorgekomen. In Frankrijk zijn temperaturen gemeten van ruim 5 graden onder nul. Ook Scandinavië kreeg te maken met extreme kou: Helsinki meldde op 27 oktober met -11,8 graad een nieuw record, in Lapland vroor het 25 graden. Ondertussen werd het op IJsland uitzonderlijk warm met temperaturen van meer dan 20 graden. Dalatangi in het oosten van IJsland noteerde op 26 oktober 22,1 graden

Bron: Deutsche Wetterdienst