Sneeuw in bos
Foto: Jeroen Schouten

Meer sneeuwval in Noordpoolgebied door opwarming

06 januari 2025

Terwijl in Nederland de sneeuwval afneemt, is dat in het hoge Noorden juist andersom: daar valt door de hogere temperaturen meer neerslag, meestal in de vorm van sneeuw.

Temperatuur en sneeuwval 

De invloed van temperatuur op sneeuwval kent twee, tegengestelde, aspecten. Ten eerste is het natuurlijk zo dat hoe warmer de lucht is, hoe meer sneeuwval overgaat in regen. Dit effect speelt vooral bij temperaturen rondom 0 °C een belangrijke rol. Bij lagere temperaturen is echter een ander effect van belang, namelijk het gegeven dat warmere lucht meer waterdamp kan bevatten, en koudere lucht minder. Dit effect wordt weergegeven met de Clausius-Clapeyron relatie, die aangeeft dat elke graad opwarming overeenkomt met een 7% toename in de hoeveelheid waterdamp die de lucht kan bevatten. Meer waterdamp in de lucht gaat in het algemeen gepaard met meer neerslag, wat bij temperaturen ver onder nul betekent dat opwarming meer sneeuwval tot gevolg zal hebben. Beide effecten zijn schematisch weergegeven in afbeelding 1. Daarin is te zien dat de maximaal mogelijke sneeuwval het hoogst is bij temperaturen van enkele graden onder nul.

Geografische verdeling van sneeuwval 

De temperaturen in het noordpoolgebied variëren nogal. In Siberië kan het 's winters -70 °C worden, maar in veel maritieme gebieden blijft het rond of net onder het vriespunt. In andere jaargetijden is het minder koud, tot soms temperaturen ver boven nul in de zomer. De neerslag in het noordpoolgebied bestaat dus uit een combinatie van regen en sneeuw, afhankelijk van de temperatuur. Als alle gebieden en seizoenen tezamen worden beschouwd dan blijkt dat er vooralsnog veel regio's zijn waar de temperaturen, vooral 's winters, ver onder nul blijven, en dit zijn de gebieden waar verdere opwarming juist tot meer sneeuwval zal leiden.

Lijngrafiek die schematisch het verband geeft tussen sneeuwval en temperatuur. Sneeuwval is maximaal bij temperaturen van enkele graden onder 0 °C. De oplopende lijn bij temperaturen onder nul geeft de Clausius-Clapeyron relatie weer.
Afbeelding 1. Schematische weergave van de hoeveelheid sneeuwval als functie van de temperatuur. Sneeuwval is maximaal bij temperaturen van enkele graden onder 0 °C. De oplopende lijn geeft de Clausius-Clapeyron relatie weer (een toename in luchtvochtigheid van ongeveer 7 procent per graad opwarming).
Lijngrafiek van de hoeveelheid sneeuwval in het noordpoolgebied vanaf jaar 2006 tot en met 2100 berekend met klimaatmodellen voor hoge toekomstige uitstoot van broeikasgassen. Ook de hoeveelheid regen en de som van regen en sneeuw is weergegeven.
Afbeelding 2. Gemiddelde uitkomst van meerdere klimaatmodellen voor de totale hoeveelheid sneeuwval in het noordpoolgebied voor hoge toekomstige uitstoot van broeikasgassen (blauwe lijn), waarbij het maximum rond 2035 optreedt, waarna sneeuwval zal afnemen. De regenval (groen) en de totale neerslag (donkerblauw), de som van sneeuw en regen, nemen beide wel sterk toe.

Sneeuwval in de toekomst 

Hoe zal de sneeuwval zich in de toekomst ontwikkelen? Daarvoor hebben we klimaatmodellen nodig. Toekomstscenario's, berekend met klimaatmodellen, laten voor het gehele noordpoolgebied vooralsnog een kleine toename in totale sneeuwval zien, waarbij het maximum rond het jaar 2035 zal worden bereikt (afbeelding 2). Daarna komen bij doorgaande opwarming de temperaturen over grotere gebieden dichter bij 0 °C, wat zal leiden tot een afname in de totale hoeveelheid sneeuwval.  

Kortom, hoe paradoxaal het ook klinkt, een verdere opwarming zal vooralsnog leiden tot gemiddeld meer sneeuwval op hoge breedtegraden. In Nederland zijn de winters echter zo mild dat sneeuwval alleen maar verder zal afnemen en ook minder vaak zal voorkomen. Uitschieters in de hoeveelheid sneeuwval, zowel naar boven als naar beneden, blijven natuurlijk mogelijk, zowel bij ons als elders. 

KNMI-klimaatbericht door Richard Bintanja 

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Zware aardbeving China

    In China is er om 02:05 uur Nederlandse tijd (09:05 uur lokale tijd) een aardbeving met een magni...

    07 januari 2025 - Nieuwsbericht
  2. Wijziging in wettelijke taken van het KNMI

    Het KNMI heeft een aantal verplichte publieke taken, zoals het opstellen van een algemeen weerber...

    07 januari 2025 - Nieuwsbericht
  3. Jaaroverzicht aardbevingen 2024

    Het afgelopen jaar zijn er in Nederland 47 aardbevingen opgetreden. Daarvan waren er 40 geïnducee...

    02 januari 2025 - Nieuwsbericht
  4. 2024: opnieuw een extreem warm en zeer nat jaar

    Met een gemiddelde temperatuur van 11,8 °C was dit jaar opnieuw warm, net zoals vorig jaar. 2024 ...

    31 december 2024 - Nieuwsbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten