Poollicht van 6 op 7 april 2000

In de nacht van 6 op 7 april is bijzonder fraai poollicht, ook wel noorderlicht genaamd, te zien geweest. In ons land waren de verschijnselen ronduit spectaculair en was het de fraaiste situatie sinds 1989. Poollicht hangt samen met uitbarstingen op de zon, waarbij grote hoeveelheden geladen deeltjes het heelal ingeslingerd worden. Het aardmagnetisch veld zorgt ervoor dat de deeltjesstroom in de omgeving van de aarde wordt afgebogen en in de buurt van de noord- en zuidpool met verhoogde snelheid de atmosfeer binnendringt. De kans op poollicht is het grootst in jaren met grote activiteit op het oppervlak van de zon, iets dat om de elf jaar voorkomt. In 1989 bereikte de zonneactiviteit een maximum en in 2000 is er dus opnieuw een maximum aan zonneactiviteit. De kans op poollicht is dus groter dan in andere jaren en het loont de moeite de nachtelijke hemel ook de komende maanden in de gaten te houden. Op de KNMI-site melden we zodra pollicht te zien is en houden we u actueel op de hoogte.

Jacob Kuiper heeft de situatie tijdens zijn nachtdienst in De Bilt gevolgd en donderdagavond vanaf 23 uur gedurende de hele nacht verslag gedaan op de site van het KNMI. "De eerste verschijnselen waren donderdagavond rond 22.15 uur te zien. Rond 22.20 uur zag ik in het noordoosten een rode gloed. Omdat ik gezien had dat ruim 30 uur eerder een uitbarsting op de zon had plaatsgevonden, die waarschijnlijk verband hield met een actieve zonnevlek op het centrale deel van de zon, was ik erop bedacht. Radio zendamateur Dick Harms belde me om kwart voor elf met de melding dat zijn apparatuur volledig op tilt sloeg. Hij kon via reflecties over grote afstand verbindingen maken. Tot half twee varieerde de helderheid van het poollicht nog al. Soms was alleen de groenige band in het noorden en noordwesten te zien maar af en toe waren ook de fraaie rode vlekken, afgewisseld door witte streamers, zichtbaar. Rond half twee was de climax. In slechts enkele minuten tijd raakte de hemel vrijwel tot het zenit in gloed. De verschijnselen waren net iets minder omvangrijk dan op 13 maart 1989, maar wat sterkte betreft zeker vergelijkbaar met de poollichtverschijnselen in oktober en november 1989. Bijzonder fraai was de cirrusbewolking die laag boven het westen donker afstak tegen het poollicht. Fraai waren ook de lichteffecten in de mist die op veel plaatsen ontstond. Henk Puttenstein zag in het donkere "land" van Oosterwolde dat het schijnsel van het noorderlicht de omgeving zodanig sterk verlichtte dat laaghangende mist op de velden tot meer dan 1 kilometer afstand goed zichtbaar werd.

Na drie uur was de poollichteuforie snel over. Metingen van het aardmagnetisch veld toonden aan dat de stroom geladen deeltjes van de zon voorbij was en dat op onze breedte geen verschijnselen meer optraden.