Prinses Beatrix reikt Zilveren Anjer uit aan weerhistoricus Jan Buisman

Weerhistoricus Jan Buisman ontvangt op 14 juni in het Koninklijk Paleis in Amsterdam de Zilveren Anjer 2017 uit handen van Prinses Beatrix. De Zilveren Anjer wordt toegekend door het Prins Bernhard Cultuurfonds aan personen die zich vrijwillig en onbetaald hebben ingezet voor de cultuur of de natuur in het Koninkrijk der Nederlanden.

De 92-jarige Jan Buisman werkt sinds zijn pensionering als leraar aardrijkskunde al 30 jaar aan zijn boekenreeks Duizend jaar weer, wind en water in de Lage Landen. Door kenners worden deze publicaties gezien als het magnum opus van het Nederlandse klimaat, een canon van weergaloze winters & zinderende zomers, hagel & hozen, stormen en watersnoden.

Historicus Geert Mak: "Een magistraal werk - generaties historici zullen er veel plezier van hebben, dat weet ik zeker”.

Buisman en het KNMI

Buisman publiceerde meerdere boeken en werkt voor wat met recht zijn levenswerk kan worden genoemd nauw samen met het KNMI. In zijn jonge jaren had hij als weeramateur al contact met het KNMI en deed hij waarnemingen die het instituut gebruikte voor zijn klimatologische overzichten. Duizend jaar weer, wind en water in de Lage Landen is gebaseerd op gedegen bronnenonderzoek waarvoor hij vele uren in archieven heeft doorgebracht.

Inmiddels zijn zes delen verschenen met bij elkaar vierduizend bladzijden waarin waarnemingen en feiten over weer en klimaat tot 1800 tot in de kleinste details zijn beschreven. De boeken zijn toegankelijk geschreven en door de historische context waarin de weerinformatie is geplaatst bieden ze een boeiend beeld van de tijdgeest.

Een dijkdoorbraak is zoveel meer dan een incident: het was meestal het begin van jarenlange ellende, met verloren oogsten, demografische verschuivingen en moeizaam herstel, en een zachte winter kon leiden tot muizenplagen en epidemieën. Stormen en watersnoden hadden op het overgrote deel van de bevolking veel meer impact dan de politieke situatie. Het is pas recent dat dit algemeen wordt ingezien en het soort kennis dat Buisman in zijn boeken en data blootlegt de plek krijgt die het verdient.

Magistraal werk

Volgens KNMI-hoofddirecteur Gerard van der Steenhoven is zijn goed gedocumenteerde werk voor het klimaatonderzoek van onschatbare waarde. "Dankzij Buisman beschikken we over een ruim duizendjarige tijdreeks van de zomer- en wintertemperaturen in onze streken sinds de achtste eeuw." Inmiddels werkt Buisman ondanks zijn hoge leeftijd onverstoorbaar door aan de voltooiing van zijn publicatiereeks. Het zevende deel over de periode 1800-1825 verschijnt waarschijnlijk in 2018.

Onderscheidingen voor Buisman

Jan Buisman kreeg voor zijn oeuvre in 1997 de Marcel Minnaert prijs van de Unie Nederland-Vlaanderen en in 2015 de Dr. J. van der Bilt prijs van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde. In 2011 ontving hij een Koninklijke onderscheiding.