Raadsel meer zeeijs Antarctica opgelost

De opwarming van de aarde leidt tot een toename van zeeijs rond Antarctica. Dat opmerkelijke verband is vastgesteld door een team van KNMI-onderzoekers.

Volgens klimaatonderzoeker Richard Bintanja, die zelf metingen deed op Antarctica, is daarmee een raadselachtige tegenstelling tussen smeltend landijs en en uitbreidend zeeijs opgelost.

Uit satellietmetingen blijkt dat de hoeveelheid zeeijs rond Antarctica de laatste decennia duidelijk is toegenomen. Vooral in het winterhalfjaar op de Zuidpool, tussen april en september is de zeeijsbedekking groter geworden. In 2010 zijn zelfs recordwaardes bereikt. Ondertussen was de Zuidelijke Oceaan aan de oppervlakte rondom Antarctica ongewoon koud. Eerder werd verondersteld dat het ozongat boven de Zuidpool een rol zou spelen bij deze veranderingen of dat de oorzaak lag in een toename van westenwinden rond het continent.

Een recente studie, waarvan de resultaten deze week in het tijdschrift Nature Geoscience zijn gepubliceerd, laat zien dat een groot gedeelte van zowel de afkoeling van het oceaanwater als de toename van het zeeijs via een omweg samenhangen met de opwarming van de aarde. Opwarmend oceaanwater op dieptes van 150 tot 1500 meter zorgt ervoor dat drijvende ijsplaten en gletsjers die in zee uitmonden sneller smelten en afkalven.

Het daarbij gevormde smeltwater is zoeter en daarmee lichter dan het water van de Zuidelijke Oceaan. Het vormt een een tientallen meters dikke isolerende laag bovenop het zoutere oceaanwater.

De isolerende laag zorgt er op haar beurt voor dat de afkoeling van het oceaanoppervlak in de winter over een geringere diepte plaatsvindt. De kou verdeelt zich dus over minder water waardoor de afkoeling van het water groter is dan voorheen. Op die manier kan er dus ook meer zeeijs ontstaan en warmt het zuidelijk halfrond iets minder snel op.

Dat mechanisme heeft ook invloed op de hoeveelheid sneeuwval op Antarctica waardoor de zeespiegelstijging iets sneller gaat.

Uitgebreid artikel in Kenniscentrum
http://www.knmi.nl/cms/content/112773/