Rustig orkaanseizoen zoals verwacht

Met Ida, die dood en verderf zaaide in El Salvador, is deze maand nog een hurricane toegevoegd aan het rustige orkaanseizoen. Van de negen tropische stormen bereikten er drie de status van orkaan. Twee daarvan werden sterke orkanen (major hurricanes) van klasse 3 of meer.

Daarmee was 2009 in de Atlantische regio een rustig orkaanjaar met minder orkanen dan de laatste jaren. De enige uitzondering was 1997 toen er nog minder tropische stormen en orkanen ontstonden. Net als toen was ook nu El Niño gedeeltelijk de oorzaak van de lage hurricane activiteit. El Niño is de benaming voor een opwarming van het zeewater langs de evenaar in de Stille Oceaan.

Deze klimaatschommeling heeft in grote delen van de wereld invloed op het weer. El Niño onderdrukt de orkaanactiviteit in de Atlantische Oceaan, vooral in het Caribisch gebied. Al vorig voorjaar was duidelijk dat El Niño zich deze zomer zou ontwikkelen. El Niño is dit jaar veel minder krachtig dan in 1997, maar heeft toch bijgedragen aan het lage aantal tropische stormen en orkanen.

Ook de zeewatertemperatuur bij de Kaapverdische eilanden, het gebied waar veel tropische stormen zich ontwikkelen heeft een rol gespeeld. Aan het begin van het orkaanseizoen was het hier wat koeler dan normaal, wat meestal resulteert in een iets kleiner aantal tropische stormen. Sinds 1995 was het in dit gebied juist extra warm geweest. De hogere temperaturen sinds 1995 zijn voor een gedeelte veroorzaakt door de mondiale opwarming, maar de sprong in 1995 hangt duidelijk samen met de Atlantische Multi-decadale Oscillatie (AMO), een natuurlijke variatie van de zeewatertemperatuur in de Atlantische Oceaan. Het is nog te vroeg om te concluderen dat de AMO weer teruggevallen is op het niveau van voor 1995. Het afgelopen jaar kan net zo goed een tijdelijke uitzondering zijn geweest zijn. Inmiddels ligt de zeewatertemperatuur in dit gebied weer boven normaal.

Op basis van bovenstaande signalen was de geringe orkaanactiviteit dit voorjaar al door de meeste centra voorspeld. Het Europese weermodel van het ECMWF berekende zelfs dat er niet meer dan 8 à 9 tropische stormen verwacht werden. Dat leek een lage inschatting, maar blijkt nu precies te kloppen. Een kleine slag om de arm moeten we nog wel houden: het orkaanseizoen duurt nog tot 1 december, maar veel activiteit wordt niet meer verwacht.

Hurricane Ida die inmiddels is afgenomen tot een tropische depressie heeft vooral in het zuidoosten van de Verenigde Staten veel regen opgeleverd. In Alabama viel plaatselijk 250 mm, in Florida 177 mm. Ida was tijdelijk een hurricane van klasse 2 met gemiddelde windsnelheden van 170 km/uur.

Bijzonder afgelopen seizoen was de tropische storm Grace, die zo'n 700 km ten westen van Spanje ontstond, een ongewone plek voor zulke weersystemen. Veel heftiger waren de tropische stormen in de Pacifische Oceaan, waarbij vooral de Filippijnen het zwaar kregen te verduren. Hier kwamen de afgelopen maanden liefst 33 tropische depressies langs waarbij er 13 tot een tyfoon uitgroeiden. Vooral de tyfonen Ketsana, Parma en Mirianae veroorzaakten overstromingen en aardverschuivingen waarbij zeker 1100 mensen het leven hebben verloren.

Zulke tyfonen kunnen niet worden toegeschreven aan de klimaatverandering. Er is geen verband tussen regen en orkanen en de verandering van het klimaat in dit deel van de wereld.