Satellietinstrument OMI volgt vulkaanuitbarsting Chili

Het Ozone Monitoring Instrument (OMI) heeft op 8 mei voor het eerst sinds de uitbarsting van de Chaitén vulkaan op Chili een verhoogde hoeveelheid zwaveldioxide (SO2) gemeten. Bij de uitbarsting is veel as en waterdamp vrijgekomen maar weinig zwavelverbindingen.

De vulkaanuitbarsting kan wel gevolgen hebben voor het klimaat. Uit satellietmetingen onder andere door de Geological Survey van de VS blijkt dat de vulkanische pluim hoogtes heeft bereikt van 11 tot 17 kilometer. Dit betekent dat een deel van de uitstoot van de vulkaan hoger in de stratosfeer is terecht gekomen. Vulkaandeeltjes worden in de stratosfeer veel minder snel verwijderd en kunnen zich binnen een aantal maanden over het hele zuidelijk halfrond verspreiden, uiteindelijk zelfs over de hele aarde. Ze kunnen zorgen voor een lichte afkoeling aan het oppervlak.

Het grootste deel van de rook- en aspluim kwam echter in de troposfeer (de onderste laag van de atmosfeer tot circa 10 km hoogte) terecht en verplaatste zich tussen 2 en 6 mei over meer dan 1000 km richting Buenos Aires. Een groot deel van de vulkanische as viel snel naar de grond, een ander deel zal binnen enkele weken uitregenen.  De recente uitbarsting van Chaitén was een stuk zwakker was dan die van Pinatubo in 1991, die wereldwijd een afkoeling veroorzaakte van 0,3 graden. De afkoeling die de Chaitén oplevert zal aanzienlijk minder zijn.

Wel kan de vulkaanuitbarsting gevolgen hebben voor het komende ozongat bij de Zuidpool. Bij vulkaanuitbarstingen komen ook ozonafbrekende halogenen vrij. De Chaitén ligt dichtbij Antarctica en blijft bovendien nog lang actief. Dat zal vrijwel zeker gevolgen hebben voor het ozongat, dat dan groter kan worden. Het KNMI houdt de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten onder meer aan de hand van OMI-satellietbeelden.



Referentie effect vulkaanuitbarsting op ozon
Millard, G.A., T.A. Mather, D.M. Pyle, W.I. Rose and B. Thornton, Halogen emissions from a small volcanic eruption:Modeling the peak concentrations, dispersion and volcanically induced ozone loss in the stratosphere, GEOPHYSICAL RESEARCH LETTERS, VOL. 33, L19815, doi:10.1029/2006GL026959, 2006.