September nog nooit zo warm begonnen

De eerste tien dagen van september waren de warmste in zeker honderd jaar. Het etmaalgemiddelde kwam in De Bilt uit op 19,6 graden en daarmee zijn de eerste 10 dagen van 1949 (19,1) van de troon gestoten.

Ook de nachtelijke minimumtemperatuur was met gemiddeld 14,2 graden in de eerste 10 septemberdagen niet eerder zo hoog. Bovendien leverde deze periode in De Bilt zeven zomerse dagen, terwijl de temperatuur in deze maand normaal maar op één dag op 25,0 graden of hoger komt. In de eerste decade is dat ook nog nooit gebeurd maar de hele maand telde soms meer zomerse dagen. Het grootste aantal zomerse dagen telde september 1947 toen De Bilt er elf telde (waarvan 7 in de tweede decade) en het zuiden van ons land zelfs plaatselijk 14. De warmste september in drie eeuwen was die van 1999 met gemiddelde 17,4 graden tegen 14,0 graden normaal. September 1949 staat op de tweede plaats met 17,2 graden.  

Hevige onweersbuien met uren achtereen talrijke bliksemontladingen hebben afgelopen weekeinde een einde gemaakt aan het vochtige en warme weer. Op verschillende plaatsen kwam het vooral in het zuiden tot wateroverlast. De etmaalhoeveelheden lagen op 10 september tussen 40 en 55 mm en op 11 september lokaal rond 40 mm. Hendrik Ido Ambacht meldde op 10 september met 55,5 mm de grootste neerslagsom. 

Warmtegetal in top 20
Door het warme weer in deze maand is het warmtegetal, een berekening waarbij ook het voor- en naseizoen meetellen, in de top 20 beland. Het warmtegetal is inmiddels opgelopen tot 95 waarmee dit jaar op de 17e plaats is beland. Het warmtegetal wordt berekend uit de som van het aantal graden waarmee het etmaalgemiddelde van de temperatuur boven de 18,0 graden uitkomt. Door eenvoudig de waarden tussen mei en september boven de 18,0 graden op te tellen krijgen we één getal dat een indruk geeft van de totale hoeveelheid warmte in de warme periode van het jaar. Dus niet alleen van de meteorologische zomer, die alleen over juni, juli en augustus gaat, maar ook van warmte in het voor- en najaar.  

Hete en droge zomer in Zuid-Europa
Terwijl het centrale deel van Europa te maken kreeg met hevige regenval en overstromingen is de zomer in het zuiden van continent bijzonder warm en droog verlopen. De droogte leidde op grote schaal tot bosbranden, die vooral in Portugal zeer ernstige vormen aannemen. Het weinige vocht dat er nog over is verdampt snel door de extreem hoge temperaturen die hier zijn gemeten. In het zuiden van Spanje werd in juni al op enkele dagen meer dan 40 graden gemeten, wat uitzonderlijk is zo vroeg in de zomer. 

Ook juli was in Zuid-Europa zeer warm met herhaaldelijk temperaturen boven de 40 graden, vooral in Spanje. Het Spaanse Baza in Andalusië noteerde op 15 juli 43,8 graden en Zaragoza in het noorden van Spanje meldde op 16 juli van 42,3 graden. Dat is slechts 0,3 graad lager dan het absolute record voor deze stad. In Spanje was het in juli gemiddeld rond een graad warmer dan normaal. Rond de Oostzee was de warmte uitzonderlijker, met afwijkingen tot 4 graden boven normaal. Juli was in Italië ook droog en heet: Catania op Sicilië noteerde op 19 juli 41,2 graden. Eind juli zijn in het noorden van Italië warmterecords geboekt: in Florence werd op 29 juli 39,6 gemeten, het record stond op 38,9 graden. 

Augustus is vooral in Portugal en Spanje heet begonnen. Evora ten zuidoosten van Lissabon in Portugal noteerde op 6 augustus 41,8 graden. In het Spaanse Cordoba werd in de eerste helft van augustus op het 4 dagen meer dan 40 graden; op 7 augustus werd hier zelfs 44,8 graden gemeten.