Tropische moessonbuien beïnvloeden broeikaseffect

Tropische buien tijdens de moesson hebben grote invloed op de vorming van het broeikasgas ozon. Dat is één van de verrassende conclusies van een grootschalige internationale meetcampagne vorig jaar in Westelijk Afrika waaraan ook het KNMI heeft deelgenomen.

Aan het zogenoemde AMMA (African Monsoon Multidisciplinary Analysis) project hebben meer dan 800 onderzoekers deelgenomen waarbij gebruik is gemaakt van 6 meetvliegtuigen, 3 soorten ballonnen en tal van meetinstrumenten. De resultaten worden deze week in Karlsruhe gepresenteerd op de Tweede Internationale AMMA Conferentie. Een selectie van de meest opzienbarende resultaten is opgenomen in de nu beschikbare perskit. 

Afrikaanse moesson
De Afrikaanse moesson is de belangrijkste bron van regen in de Sahel. De gemiddelde hoeveelheid regen die in Niamey in Niger valt is even groot als in Brussel, maar ze valt binnen een tijdbeslag van minder dan 3 maanden. Daardoor is akkerbouw alleen rondom dit regenseizoen mogelijk is. De Afrikaanse moesson is een complex systeem waarbij de oceaan, atmosfeer en landoppervlak (woestijn, savanne) gekoppeld zijn, en dat het mondiale klimaat beïnvloedt. Tijdens de meetcampagne bleek dat tropische buien aanzienlijke hoeveelheden koolwaterstoffen en stikstofoxiden, die vrijkomen uit tropische vegetatie en worden gevormd bij bosbranden, naar grotere hoogte transporteren. Dit leidt tot een toename van ozon, een belangrijk broeikasgas. De stikstofoxides gevormd door bliksemontladingen in de buien leiden bovendien tot een verdere toename van ozon in de tropen. 

Verder hebben de onderzoekers ontdekt dat tropische buien ijsdeeltjes direct in de stratosfeer deponeren waardoor de vochtigheid van de stratosfeer toeneemt. Voor het broeikaseffect is dit van belang omdat ook waterdamp een belangrijk broeikasgas is. 

Door het KNMI zijn vanuit Ouagoudougou in Burkina Fasso meteorologische verwachtingen gemaakt ten behoeve van de vliegtuigmetingen. Daarnaast worden de verzamelde metingen geïnterpreteerd met het atmosferisch chemiemodel van het KNMI.  

Nederlandse financiële steun voor klimaatwaarnemingen Afrika
Nederland draagt ook direct bij aan verbetering van klimaatwaarnemingen in Afrika, waaronder weerballonmetingen die ook door AMMA worden gebruikt. Ook levert ons land een bijdrage aan de opleiding van technici die de weerballonnen oplaten. Dit gebeurt door middel van door het KNMI gecoördineerde financiële steun aan de Actieplannen voor Afrika van het Global Climate Observing System (GCOS) in de jaren 2007-2010.