Uitzonderlijk warm minder zeldzaam geworden

Na juli en september is ook de herfst de warmste in zeker drie eeuwen. Het record, notabene van vorig jaar (12,0 graden), is zelfs met 1,6 graden overtroffen. Ook het KNMI is verrast door de vele warmterecords.

Zo’n warm seizoen komt in het huidige warmere klimaat tien keer zo vaak voor als vroeger, maar is nog steeds uitzonderlijk. De kans op een gebeurtenis wordt aangeduid met een herhalingstijd, meestal in jaren. Een herhalingstijd van honderd jaar betekent niet dat het zo lang duurt voor het weer gebeurt, het kan ook binnen een paar jaar weer gebeuren. De herhalingstijd zegt iets over de kans: eens in de honderd jaar is een kans van 1%. In het warmere klimaat zijn de herhalingstijden van warmte-extremen een stuk kleiner geworden, voor seizoensgemiddelden ongeveer een factor tien kleiner. Een extreem warm seizoen dat vroeger eens in de honderd jaar voorkwam heeft tegenwoordig al gauw een herhalingstijd van eens in de tien jaar. Uitzonderlijk warm is dus minder uitzonderlijk geworden. 

Oorzaak zachte weer
De hoge temperaturen van dit jaar hingen samen met de toevallig bijna continue aanvoer van warmte door overheersend zuidelijke winden, de naweeën van de hete zomer waardoor het zeewater nog warm was en de wereldwijde opwarming door het versterkte broeikaseffect. Dat effect hangt vrijwel zeker samen met de toenemende concentratie aan broeikasgassen. De bijdrage van het broeikaseffect schat het KNMI op 0,9 graad ten opzichte van het tijdvak 1961-1990 en 1,0 graad ten opzichte van de hele 20e eeuw. 

Alle seizoenen zijn vooral de laatste decennia warmer geworden maar opmerkelijk genoeg was de temperatuurstijging in de herfst tot de millenniumwisseling minder groot dan in de andere jaargetijden. Sinds het jaar 2000 is ook de herfst duidelijk warmer geworden. De oorzaak daarvan is nog onduidelijk en onderwerp van studie.

*Toelichting temperatuurkaartje
Afwijking herfsttemperatuur 2006 van 1971-2000 in Europa. De zwarte lijnen geven aan hoe onwaarschijnlijk dit zou zijn als het klimaat niet opwarmde: 1.0 betekent dat het gemiddeld in 1 van de 6 jaren warmer is dan dit jaar. Bij 2.0 is dit eens in de 40 jaar. Binnen de lijn met 3.0 zou het eens de 700 jaar warmer zijn en bij 4.0 is dit 30000 jaar.