Vaker droogte in het binnenland

Droge zomers als die van 2018 komen door klimaatverandering in het binnenland nu vaker voor dan rond 1950. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van het KNMI in samenwerking met de Universiteit Utrecht. De zomer van 2018 werd gekenmerkt door een reeks aan droge, warme en zonnige dagen (figuur 1). Ideaal voor strandgangers, vakantie in eigen land, of een middag op een terras. Echter, het uitblijven van de regen en de hoge verdamping leverde ook veel problemen op, bijvoorbeeld voor de akkerbouw, de scheepvaart, waterbeheerders en natuurgebieden.

Regionale verschillen kustgebied en binnenland

De droogte was in 2018 heviger in het binnenland dan aan de kust. Dit komt overeen met de veranderingen in droogte over langere tijd, de trend. De zomerneerslag neemt toe in het kustgebied, in het binnenland is er weinig of geen verandering te zien (figuur 2). De toename in temperatuur is gelijkmatig over het land, maar de toename van zonnestraling is iets groter in het binnenland. De potentiële verdamping, de verdamping van planten die voldoende water ter beschikking hebben, wordt sterk bepaald door de temperatuur en zonnestraling. Deze neemt daardoor dus meer toe in het binnenland dan in het kustgebied.

De veranderingen in droogte verschillen hierdoor ook tussen het kustgebied en het binnenland. Droogte, gemeten bijvoorbeeld met het neerslagtekort of de uitdroging van de bodem, is het gevolg van lage neerslag en/of hoge verdamping. We vinden dus een duidelijke trend naar meer van dit soort droogtes in het binnenland van Nederland.

Toenemende droogte binnenland door klimaatverandering

Met behulp van klimaatmodellen hebben we de waargenomen trends geanalyseerd. Zo kunnen we onderzoeken of de trend te koppelen is aan klimaatverandering. In deze modellen kunnen door middel van verschillende experimenten de verschillende oorzaken van veranderingen gecontroleerd worden.

In het binnenland wordt de toename van de temperatuur en van de potentiële verdamping mede veroorzaakt door klimaatverandering. De toename van de temperatuur in de klimaatmodellen is lager dan waargenomen, waardoor we dus kunnen concluderen dat tenminste de helft van de waargenomen temperatuurtrend mag worden toegeschreven aan de uitstoot van broeikasgassen. Zonder toename van neerslag, betekent dit dus dat er in het binnenland een grotere kans is op droogte door klimaatverandering.

De exacte toename van de droogte is lastig te kwantificeren omdat klimaatmodellen de opwarming van Nederland onderschatten.

Kustgebied

Het toenemende voorkomen van droogtes door klimaatverandering in het binnenland is niet aangetoond voor het kustgebied. De waargenomen trend naar meer zomerneerslag in de brede kuststrook van Nederland wordt niet gereproduceerd door de klimaatmodellen. We kunnen daarom niet stellen dat het in de kustregio ook droger wordt door klimaatverandering.

Het is belangrijk te weten dat in het binnenland wateraanvoer voornamelijk vanuit regen plaatsvindt, terwijl meer aan de kust ook water aangevoerd kan worden via de grote rivieren. Hierdoor is het binnenland extra gevoelig voor verandering in neerslag in de zomermaanden.

Attributie droogte binnenland
Neerslag	Geen significante trend
Temperatuur	Positieve trend, ten minste helft door klimaatverandering
Potentiële verdamping	Positieve trend door klimaatverandering
Bodemvocht	Geen trend, grote onzekerheden

 

KNMI-klimaatbericht door Karin van der Wiel