Verandering extreme neerslag en temperatuur in Europees klimaat

Nieuw onderzoek toont aan dat er in de neerslag in Europa meer uitschieters voorkomen. Dat geldt vooral voor die plaatsen waar ook de totale hoeveelheid neerslag in een jaar is toegenomen. Ook zijn voor het eerst in meetreeksen over heel Europa systematische veranderingen gevonden in extremen van de temperatuur.

Dat blijkt uit een uitvoerige studie naar reeksen dagelijkse metingen op meer dan 200 meteorologische stations verspreid over heel Europa en het Midden Oosten. Het onderzoek, op initiatief van het European Climate Support Network, werd gecoördineerd door het KNMI. De resultaten zijn beschreven in het European Climate Assessment Report, waaraan door 34 landen is meegewerkt. Het rapport is aangeboden aan de Wereld Meteorologische Organisatie in Genève en de directeuren van de meteorologische diensten van de deelnemende landen. Zij stelden hun meetreeksen voor dit onderzoek beschikbaar. Het rapport is het vervolg op het eerste rapport over het klimaat van Europa, dat in 1995 verscheen.

De onderzoekers keken onder meer naar dagen waarop de temperatuur sterk afweek van het gemiddelde voor de tijd van het jaar. Extreem koude dagen kwamen minder voor, extreem warme dagen juist meer. De verschillen zijn opmerkelijk genoeg niet altijd in balans: in de laatste warmere decennia is de afname van het aantal "koude extremen" relatief kleiner dan de toename van het aantal "warme extremen". Toekomstig onderzoek moet antwoord geven op de vraag wat de oorzaak is van die trend en hoe toekomstige extremen in Europa beter ingeschat kunnen worden.

Voor deze studie zijn reeksen onderzocht, waarvan de meeste rond 1950 beginnen. Ze bestrijken dus een periode van een halve eeuw. Dat is voldoende om trends vast te kunnen stellen in extremen die ieder jaar een aantal keer voorkomen. Nog extremere omstandigheden die bijvoorbeeld kunnen leiden tot catastrofale overstromingen komen zo weinig voor dat de meetreeksen tekort zijn om veranderingen vast te kunnen stellen.

De conclusies sluiten aan bij de recente bevindingen van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) en komen tegemoet aan de wens meer kennis te verkrijgen over regionale klimaatvariaties en extreme weersituaties.