Vrijwillige waarnemers extreem weer

Het KNMI maakt naast het professionele waarnemingsnet structureel gebruik van waarnemingen door vrijwillige waarnemers aangesloten bij de Werkgroep Weeramateurs. Vooral bij 'extreem of gevaarlijk weer', zoals zware hagel, wolkbreuken en hoosachtige verschijnselen kunnen meldingen van waarnemers zeer nuttig zijn voor de korte termijn-weersverwachtingen.

Het KNMI heeft van oudsher een band met vrijwillige waarnemers. De oprichter van het KNMI, Buys Ballot, benaderde in de jaren vijftig van de vorige eeuw naast medewerkers van de waterstaat en zeevarenden ook weeramateurs voor het eerste officiële meetnet. Die contacten zijn altijd blijven bestaan en hebben veel vruchten afgeworpen. Zo ondersteunde het KNMI in de eerste decennia van deze eeuw de Nederlandse Weerkundige Vliegervereniging, die vliegers en ballonnen opliet voor onderzoek van de onderste kilometers van de atmosfeer. Deze activiteiten zijn van betekenis geweest voor de luchtvaartmeteorologie die daarna op gang kwam. Sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw bestaat er een netwerk van vrijwilligers voor het waarnemen van optische verschijnselen, zoals kringen om de zon of maan. Sinds de jaren zestig is dit geheel door weeramateurs overgenomen, zodat Nederland over een unieke waarnemingsreeks van meer dan een eeuw optische verschijnselen beschikt.

In de jaren vijftig en begin jaren zestig werkte het KNMI samen met de Werkgroep 'Wolken en Onweders', een groep studenten uit de omgeving van Den Haag en Leiden, die onweerswaarnemingen deed. De gegevens zijn door het KNMI in een publicatiereeks uitgebracht en vormden een belangrijke bijdrage aan het onweersonderzoek. In de jaren zeventig nodigde het KNMI de nieuw opgerichte Werkgroep Weeramateurs van de Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde uit voor samenwerking in de vorm van projecten. Zo kon voor statistisch onderzoek nuttig gebruik worden gemaakt van onweers- en sneeuwwaarnemingen door amateurs. Resultaten van onderzoek door amateurs zijn in samenwerking met het KNMI gepubliceerd in diverse rapporten.