Wat een weer, kroniek van het weer in Friesland

Waren de winters vroeger strenger? Viel er meer sneeuw en kon er vaker worden geschaatst? En waren de zomers in de jaren vijftig en zestig zoveel koeler dan tegenwoordig? Bij de Friese Pers Boekerij verscheen "Wat een Weer!" over het weer in Friesland.

Bladerend door de kroniek van het weer in Friesland over de jaren 1901-2006 wordt zonneklaar dat het klimaat zeker de laatste decennia is veranderd. Toch is klimaatverandering niet het centrale onderwerp van dit zeer lezenswaardige boek van de Friese docent geografie Klaas Ybema.

“Geboren in Witmarsum groeide hij als boerenzoon op temidden van heel veel weer waar dagelijks doorheen gefietst moest worden.” Hartewens was een gedetailleerde beschrijving van het weer in Friesland in de afgelopen ruim honderd jaar. Vele jaren achtereen spitte hij samen met weeramateur Harm Zijlstra de archieven door. Regelmatig waren ze te gast in de bibliotheek van het KNMI, waar ze toegang kregen tot de vele waarnemingsboeken en registers. Resultaat is een unieke kroniek over het weer sinds 1901 zoals nooit eerder is verschenen. De schrijver ging zeer grondig te werk en laat geen detail onvermeld. Aan elk jaar is een hoofdstuk gewijd met vooral aandacht voor de meest uitzonderlijke weersomstandigheden. Bovendien zijn tabellen opgenomen met de klimatologische gemiddelden van dat jaar in Leeuwarden en de extremen in de provincie, deels van weeramateurs die volgens officiële normen van de Vereniging voor Weerkunde en Klimatologie (VWK) hebben gemeten en deels gevalideerd en ongevalideerd uit de archieven van het KNMI. Om het geheel in een tijdskader te plaatsen worden jaarlijks de belangrijkste gebeurtenissen in de wereld gemeld, zoals grote branden, treinrampen, oorlogen, revoluties, stakingen en noem maar op. “Foto’s en anekdotes roepen een tijd tot leven, die we misschien nog kennen uit de verhalen van (groot)ouders), over de strenge winters van vroeger en dat er geen einde aan leek te komen aan de zwoele zomeravonden”, schrijft de auteur in zijn woord vooraf. Een boek vol herinneringen, ook recente zoals de “paardenstorm” van 1 november 2006. Zo’n 150 paarden werden door de recordhoge waterstand ingesloten rond een dobbe bij Marrum. De beelden van de bevrijding van de paarden gingen de hele wereld rond. Onbewust komt ook de verandering van het klimaat aan bod. De historische foto’s laten niet alleen het tijdsbeeld zien, maar onbewust ook de verandering van het klimaat.

De opzet van het boek met feiten en wetenswaardigheden doet denken aan de succesvolle publicatiereeks over het Weer in de Lage Landen van historisch geograaf Jan Buisman. De kroniek van het weer in Friesland door Klaas Ybema is eigenlijk een voorproefje van de Buisman over de 20e eeuw.

“Wat een weer! Kroniek van het weer in Friesland, 1901- 2006” van Klaas Ybema verscheen bij de Friese Pers Boekerij (www.friesepersboekerij.nl) , kost Euro 34,50 en is verkrijgbaar in de boekhandel (isbn 97890 330 0641 8, NUR 912).