Watertekorten in een waterrijk land

In het waterrijke Nederland kan in de toekomst een tekort aan kwalitatief goed zoet water ontstaan. Ook de natuur is kwetsbaar voor droge omstandigheden. Eventuele negatieve sociaal-maatschappelijke gevolgen zijn echter alleen in extreem droge jaren te verwachten. Dit blijkt uit een verkennende studie naar eventuele watertekorten in Nederland. De resultaten uit deze eerste fase van de Droogtestudie Nederland worden betrokken bij het Nationaal Bestuursakkoord Water dat binnenkort wordt ondertekend door de waterbeheerders op rijks-, provinciaal, en lokaal niveau.

De bijdrage van het KNMI aan de eerste fase van de Droogtestudie Nederland bestond uit het geven van nieuwe schattingen van de kans op (extreme) droogte in Nederland ter vervanging van de gebruikelijke schattingen die nog uit 1985 stammen. Als maat voor droogte is het neerslagtekort in het zomerhalfjaar gebruikt. Simpel gezegd spreken we van een neerslagtekort wanneer over een bepaalde periode de totale verdamping van het land groter is dan de totale hoeveelheid neerslag. Omgekeerd spreken we van een neerslagoverschot wanneer de neerslag groter is dan de verdamping.

Verder is er door het KNMI voor het eerst ook gekeken naar de kans op een groot neerslagtekort in Nederland en tegelijkertijd zeer lage aanvoer van water via de Rijn. De Rijnaanvoer is namelijk van groot belang bij het voorzien in de Nederlandse waterbehoefte o.a voor de landbouw. Zo heeft de extreem droge zomer van 1976 (wie herinnert zich die zomer van 1976 niet?) een herhalingstijd van ongeveer 75 jaar louter op basis van het neerslagtekort in Nederland. Echter in combinatie met de zeer lage Rijnaanvoer destijds wordt de herhalingstijd van de 1976 droogte ongeveer 190 jaar (meer dan twee keer zo zeldzaam dus). In de volgende fase van de Droogtestudie zal door het KNMI ook worden gekeken naar de invloed van (door de mens veroorzaakte) klimaatverandering op de kans op extreme droogte in Nederland. In Kyoto is vorige maand het derde Wereldwaterforum gehouden. Een van de hoofdonderwerpen was het dreigende, wereldwijde tekort aan schoon (drink)-water. Dat ook een nat land als Nederland een tekort aan water kan hebben, is bij veel mensen onbekend. De commissie Waterbeheer 21e eeuw heeft, mede gebaseerd op onderzoek van het KNMI, aangegeven dat ook te weinig water een bedreiging kan vormen voor de waterhuishouding van Nederland. Klimaatverandering, bodemdaling, zeespiegelstijging, temperatuurstijging en lagere rivierafvoeren kunnen op termijn leiden tot een tekort aan kwalitatief goed zoet water in de zomer. Om te onderzoeken hoe serieus deze bedreiging is, is de "Droogtestudie Nederland" gestart.
De Droogtestudie Nederland is een gezamenlijke verkenning van Rijk, provincies en waterschappen naar aanleiding van een advies van de commissie " Waterbeheer 21e eeuw".